Τα αποτελέσματα που προσπάθησαν να επιτύχουν οι αλχημιστές, δηλαδή η προσπάθεια να πάρουν χρυσό από κανονικά-απλά μέταλλα κάνοντας πειράματα, πετυχαίνοντας την αθανασία, προσπαθώντας να βρουν το ελιξίριο της αθανασίας ήταν ένας τομέας που τράβηξε πολύ την προσοχή του Νεύτωνα.

Derya Gurses Tarbuck

Στο Ηνωμένο Βασίλειο υπάρχει μια πολύ εδραιωμένη εταιρεία δημοπρασιών που ονομάζεται Sotheby’s, η οποία πουλά καλές τέχνες και ιστορικά αντικείμενα. Το 1936, τα χειρόγραφα του Νεύτωνα, που κανείς δεν είχε ξαναδεί, δημοπρατήθηκαν εδώ. Έτσι, μπήκαμε σε μια περίοδο που η ιστοριογραφία για τον Νεύτωνα άρχισε σταδιακά να αλλάζει. Ας μιλήσουμε πρώτα για το τι ήταν αυτά τα χειρόγραφα και μετά ας μιλήσουμε για την αλχημεία γενικά.

Μέχρι τη δημοσίευση των χειρογράφων το 1936, ο Νεύτων ήταν γνωστός στους ιστορικούς της επιστήμης και στους φυσικούς ως κάποιος που μοιραζόταν και υποστήριζε τη γνώση ότι η φύση λειτουργούσε καθαρά μηχανικά. Οι ιστορικοί της επιστήμης έλαβαν αποφάσεις για τον Νεύτωνα με την υπόθεση ότι οι κανόνες που διέπουν τη φύση θα πρέπει επίσης να σχετίζονται με τη φύση, αφού ο Νεύτων ήταν επιστήμονας και εργάστηκε κυρίως στον τομέα της φυσικής. Τα χειρόγραφα που εμφανίστηκαν στη δημοπρασία το άλλαξαν άρδην. Ποιο ήταν το περιεχόμενο αυτών των χειρογράφων; Εξετάζοντας αυτά τα χειρόγραφα, οι ιστορικοί είδαν πόσο στενά σχετίζονται με θρησκευτικά στοιχεία. Υπήρχαν γραπτά για την εσχατολογία, την τεχνική του υπολογισμού του τέλους του κόσμου με τη μελέτη της Βίβλου και του τέλους του κόσμου. Ενδιαφερόταν επίσης πολύ για την αλχημεία. Υπό αυτή την έννοια, αυτά τα χειρόγραφα, τα οποία παρήγαγε έξω από την αντίληψή του για τον μηχανικό κόσμο στο σύνολό του, εμφανίζονται περισσότερο από τις δραστηριότητές του, που μπορούν να περιγραφούν ως επιστημονικές. Υπάρχει ένας θησαυρός, θα λέγαμε, σε αυτά τα χειρόγραφα. Το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης προσπαθεί να ψηφιοποιήσει αυτά τα χειρόγραφα με ένα έργο που ονομάζεται «Newton Project».

Ας δούμε πρώτα αυτό που ονομάζουμε αλχημεία στην πρώιμη σύγχρονη περίοδο, στη Νέα Εποχή. Στη συνέχεια, ας μιλήσουμε για το τι ανησυχεί τον Νεύτωνα κατά τη διάρκεια των σπουδών του στην αλχημεία. Η κατανόηση της φύσης και του υπερφυσικού στη Νέα Εποχή είναι αρκετά ενδιαφέρουσα. Η φύση και το υπερφυσικό συνδέονται στενά. Άρα αυτό που λέμε υπερφυσικό ή «υπερφυσικό» συμβαίνει ήδη στον κόσμο. Οι άνθρωποι πιστεύουν στα θαύματα, φυσικά πιστεύουν και στην αλχημεία. Η αλχημεία είναι μια προσπάθεια επίτευξης υπερφυσικών αποτελεσμάτων μέσω πειραμάτων που χρησιμοποιούν φυσικά υλικά γενικά. Μερικοί διανοούμενοι και στοχαστές αποκαλούν αυτό την αρχή της επιστήμης της χημείας. Υπάρχει όμως και μια ερμητική πτυχή σε αυτό το θέμα, για την οποία θα ήθελα να μιλήσω. Το ζήτημα της αλχημείας έχει μια σημασία στο μονοπάτι της χημείας. Υπάρχει όμως και μια πνευματική πλευρά, και αυτό το κομμάτι είχε μεγάλο ενδιαφέρον για τον Νεύτωνα.

Όταν μιλάμε για την πνευματική πλευρά της αλχημείας, μιλάμε για μια αναλογία. Αυτό είναι; Υπάρχει μια αναλογία μεταξύ του πνευματικού και του υλικού κόσμου. Δηλαδή, αν θέλουμε να κατανοήσουμε τον κόσμο, πρέπει να κυριαρχήσουμε στα πνευματικά θέματα, ή αν θέλουμε να κατανοήσουμε τα πνευματικά, πρέπει να στραφούμε στη φύση. Η πνευματική πλευρά της αλχημείας είναι μια προοπτική που επιβάλλεται ο ένας στον άλλο και λέει ότι βρίσκονται σε μια συμβιωτική σχέση. Ο Νεύτωνας πίστευε πολύ σε αυτό και επομένως δεν μπορούμε να πούμε ότι ήταν ένας καθαρά μηχανικός φιλόσοφος με αυτή την έννοια.

Είναι γνωστό ότι η εμφάνιση της αλχημείας χρονολογείται από τον αρχαίο ελληνικό και αιγυπτιακό πολιτισμό και ότι από τότε έχουν πραγματοποιηθεί αλχημικές μελέτες. Από τότε, υπάρχει η πεποίθηση ότι το σύμπαν αποτελείται από τέσσερα κύρια στοιχεία: γη, φωτιά, νερό και αέρα. Τα αποτελέσματα που προσπάθησαν να επιτύχουν οι αλχημιστές. Με άλλα λόγια, η προσπάθεια απόκτησης χρυσού από κανονικά-απλά μέταλλα με τη διεξαγωγή πειραμάτων, η επίτευξη αθανασίας, η προσπάθεια εύρεσης του ελιξήρου της αθανασίας ήταν μια περιοχή που τράβηξε πολύ την προσοχή του Νεύτωνα. Βλέπουμε ότι οι αλχημιστές περνούν τον περισσότερο χρόνο τους παρασκευάζοντας φάρμακα και θαυματουργά φίλτρα, και ο Νεύτωνας είναι ένας από αυτούς.

Σημειώσεις και Σχέδια Αλχημείας του Νεύτωνα

Ας δούμε πώς αναπτύχθηκε το ενδιαφέρον του Νεύτωνα για την αλχημεία αφότου άρχισε να εργάζεται στο Κέιμπριτζ. Ο Νιούτον άρχισε να εργάζεται ως καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ σε πολύ νεαρή ηλικία. Μόλις άρχισε να εργάζεται εδώ, αφιέρωσε ένα από τα δωμάτια εκεί μόνο σε αλχημικά πειράματα. Δεν υπάρχει καμία έκπληξη σε αυτό, καθώς ένας επιστήμονας της Νέας Εποχής θα μπορούσε να έχει οποιοδήποτε τομέα ενδιαφέροντος. Διότι, γενικά, οι θρησκευτικές ιδέες, οι επιστημονικές απόψεις, οι κοσμοθεωρίες και οι πολιτικές απόψεις του Νεύτωνα και των συγχρόνων του είναι όλα αλληλένδετα. Επομένως, δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι η αλχημεία ενδιαφέρει επίσης ως πνευματική κατανόηση και επίσης ως σημαντικό δομικό στοιχείο στο μονοπάτι της χημείας. Υπάρχει επίσης κάτι πολύ ενδιαφέρον εδώ, όσο εσωτεριστικό κι αν υπάρχει στα χειρόγραφα που δημοπρατήθηκαν το 1936 μετά το θάνατο του Νεύτωνα. Τα θρησκευτικά του γραπτά, τα αλχημικά και τα αποκαλυπτικά του κείμενα ήταν τυλιγμένα και κάποιος έγραψε σε αυτό το περιτύλιγμα ότι «δεν είναι κατάλληλο για εκτύπωση». Ο Νιούτον μάλλον δεν ήθελε να τυπωθεί. Αυτό είναι ένα από τα πιθανά σενάρια γιατί έχει παραμείνει ως χειρόγραφο, και όσοι το ακολούθησαν δεν ήθελαν να εκδοθεί, και μόλις το 1936 εμφανίστηκαν αυτά τα χειρόγραφα.
Ο Νεύτων δημοσίευσε το πρώτο του έργο για τη χημεία ή την αλχημεία το 1692. Αυτή η πραγματεία, της οποίας η λατινική ονομασία είναι «De Natura Acidium»: «Μερικοί προβληματισμοί για τη φύση του οξέος». Μετά από αυτό, συνεχίζει να διατηρεί κρυφά τη σχέση του με την αλχημεία. Όμως οι δεξιότητές του και το ενδιαφέρον του για την αλχημεία τον βοηθούν και σε ορισμένα πρακτικά υλικά θέματα. Μετακομίζοντας στο Λονδίνο αφού έφυγε από το Κέιμπριτζ, ο Νεύτων διορίστηκε επικεφαλής του Βασιλικού Νομισματοκοπείου. Οι βασιλικοί βασίστηκαν στις αλχημικές ικανότητες του Νεύτωνα για να σφυρηλατήσουν νομίσματα. Κανείς δεν κατάφερε ποτέ να δημιουργήσει χρυσό από τον αέρα, ναι, αλλά το ενδιαφέρον του για την αλχημεία έδωσε στον Νεύτωνα ένα ατελείωτο ταλέντο για τη φύση των μετάλλων και για το τι ήταν πραγματικό και τι λάθος. Ο Νεύτων παρέμεινε επικεφαλής του νομισματοκοπείου μέχρι το θάνατό του.