Ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς θέλει να καταστήσει τις συνέπειες του πληθωρισμού πιο υποφερτές για τους πολίτες με εφάπαξ πληρωμές. Η πρόταση αυτή είχε ποικίλες αντιδράσεις. Η DW ελέγχει πώς χειρίζονται το ζήτημα οι άλλες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις;

Η ζωή γίνεται πιο ακριβή και όχι μόνο στη Γερμανία. Πολλές χώρες αντιμετωπίζουν ρυθμούς πληθωρισμού που δεν έχουν παρατηρηθεί εδώ και δεκαετίες. Ο κύριος λόγος είναι η αύξηση του ενεργειακού κόστους ως αποτέλεσμα των κυρώσεων που επιβλήθηκαν στη Ρωσία μετά την εισβολή στην Ουκρανία.

Προκειμένου να περιορίσει την άνοδο των τιμών, η γερμανική κυβέρνηση αντέδρασε με φορολογικές και τελωνειακές μειώσεις στα ορυκτά καύσιμα. Οι μακροχρόνια άνεργοι λαμβάνουν ενιαίο επίδομα 200 ευρώ και τα οικογενειακά επιδόματα αυξάνονται κατά 100 ευρώ το μήνα. Ο καγκελάριος Scholz πρότεινε τώρα οι εργοδότες και τα συνδικάτα, στις επόμενες τακτικές διαπραγματεύσεις, να συμφωνήσουν σε μια εφάπαξ πληρωμή, η οποία στην περίπτωση αυτή θα ήταν αφορολόγητη και όχι σε αύξηση μισθού.

Με αυτόν τον τρόπο, θέλουμε να αποτρέψουμε τη λεγόμενη σπείρα μισθών και τιμών που συμβαίνει όταν οι καταναλωτές έχουν θεωρητικά όλο και περισσότερα χρήματα για να αγοράσουν την ίδια ποσότητα αγαθών. Αυτό αφαιρεί το οικονομικό κίνητρο προσαρμογής της κατανάλωσης στην έλλειψη προσφοράς που προκαλείται από την αύξηση των τιμών.

Σύμφωνα με μελέτη της δεξαμενής σκέψης των Βρυξελλών Bruegel, σχεδόν όλες οι κυβερνήσεις στην Ευρώπη έχουν λάβει μέτρα για την ανακούφιση των πληθυσμών τους. Ωστόσο, τα μονοπάτια είναι αρκετά διαφορετικά.

Ελλάδα

Αφού οι Έλληνες πολίτες υποφέρουν από πτώση των πραγματικών μισθών σχεδόν κάθε χρόνο την τελευταία δεκαετία, το κράτος έχει τώρα κινηθεί γρήγορα για να μετριάσει την απώλεια αγοραστικής δύναμης. Σύμφωνα με στοιχεία του Bruegel, η κυβέρνηση έχει παράσχει μια δέσμη μέτρων για το σκοπό αυτό ύψους 3,7% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος (ΑΕΠ) – σε σχέση με την οικονομική παραγωγή της χώρας. Αυτός είναι ο λόγος που αυτό το πακέτο είναι το πιο ακριβό σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Το περασμένο φθινόπωρο η Αθήνα αποφάσισε να θεσπίσει κατ’ αποκοπή μηνιαίες κρατήσεις έως 42 ευρώ το μήνα στους λογαριασμούς ρεύματος ιδιωτών και επιχειρήσεων. Με αυτό το εφάπαξ, η κυβέρνηση διατήρησε το κίνητρο για εξοικονόμηση ηλεκτρικής ενέργειας. Επιπλέον, τα νοικοκυριά με χαμηλό εισόδημα και οι μικρές επιχειρήσεις επωφελούνται σχετικά περισσότερο.

Ωστόσο, η κυβέρνηση άλλαξε τη στρατηγική της στις αρχές του έτους: οι εταιρείες επωφελήθηκαν από μείωση τιμών κατά 65 ευρώ ανά μεγαβατώρα (MWh) και τα κοινωνικά ευάλωτα νοικοκυριά από 180 ευρώ ανά MWh. Αυτή η μείωση της τιμής είναι σίγουρα αισθητή αν αναλογιστούμε ότι ένα κανονικό νοικοκυριό καταναλώνει από τρεις έως πέντε μεγαβατώρες ετησίως. Με την ίδια αρχή, το πρόγραμμα ανακουφίζει επίσης τους καταναλωτές φυσικού αερίου. Το μειονέκτημα είναι ότι οι καταναλωτές έχουν λιγότερα κίνητρα για εξοικονόμηση ενέργειας. Αυτό οδηγεί σε αύξηση της ζήτησης και ως εκ τούτου αύξηση των τιμών.

Εσθονία, Λιθουανία, Λετονία

Με αυτή τη σειρά, τα τρία κράτη της Βαλτικής βρίσκονται στην κορυφή της λίστας των χωρών της Eurostat με τα υψηλότερα ποσοστά πληθωρισμού στην Ευρώπη (βλ. διάγραμμα). Είναι επίσης μεταξύ των έξι κορυφαίων όσον αφορά την αύξηση των τιμών της ενέργειας. Ένας από τους λόγους είναι ότι εκτός από την εισαγωγή ρωσικών πρώτων υλών, οι χώρες αυτές αγόρασαν μεγάλη ποσότητα ηλεκτρικής ενέργειας από τη Ρωσία. Γι’ αυτό η εγκατάλειψη της εισαγωγής ενεργειακών προϊόντων από τη Ρωσία τους επηρεάζει διπλά.

Σύμφωνα με τον Bruegel, αυτές οι τρεις χώρες ξοδεύουν πολύ διαφορετικά ποσά, μετρημένα με βάση το ΑΕΠ, προκειμένου να προστατεύσουν τους πολίτες από τις αυξήσεις των τιμών. Η Εσθονία, η οποία κατέγραψε τη μεγαλύτερη αύξηση στις τιμές της ενέργειας, ξοδεύει μόνο το 0,8% του ΑΕΠ της σε μέτρα. Το μεγαλύτερο μέρος πηγαίνει σε νοικοκυριά με χαμηλό εισόδημα. Επιπλέον, η κυβέρνηση πρώτα μείωσε στο μισό τις χρεώσεις δικτύου και στη συνέχεια τις κατήργησε εντελώς, σε μια προσπάθεια να μειώσει τις τιμές καταναλωτή. Στο τέλος, η κυβέρνηση περιόρισε επίσης τις τιμές φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας.

Η Λετονία πλήρωσε επίσης σε νοικοκυριά χαμηλού εισοδήματος εφάπαξ για ενεργειακά κόστη έως 20 ευρώ το μήνα και μειωμένες χρεώσεις δικτύου.

Η Λιθουανία εισήγαγε το μεγαλύτερο ενεργειακό πακέτο από τα τρία κράτη της Βαλτικής και το δεύτερο μεγαλύτερο μεταξύ των χωρών της ΕΕ. Περίπου τα μισά από τα περίπου δύο δισεκατομμύρια ευρώ θα πρέπει να διατεθούν για άμεση βοήθεια. Με το άλλο μισό, η κυβέρνηση θέλει να ενθαρρύνει τις επενδύσεις στην ενεργειακή ανεξαρτησία μέσω ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

Ουγγαρία

Ο Ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Όρμπαν περιόρισε το ύψος μιας σειράς τιμών καταναλωτή λίγο πριν από τις εκλογές του Απριλίου. Οι τιμές των καυσίμων πάγωσαν το περασμένο φθινόπωρο. Ωστόσο, τέτοια μέτρα αναιρούν εντελώς ένα οικονομικό μήνυμα προς τους καταναλωτές: κανείς δεν περιορίζει την κατανάλωση, ακόμα κι αν τα αγαθά σπανίζουν.

Τα πρατήρια ταλαιπωρούνται από την αύξηση της τιμής αγοράς των καυσίμων. Η επιδότηση του ισοδύναμου πέντε λεπτών του ευρώ ανά λίτρο είναι, σύμφωνα με τους ισχυρισμούς των επαγγελματικών ενώσεων, απολύτως ανεπαρκής. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο αναμένουμε κλείσιμο εργοστασίων και χρεοκοπίες.

Αν και η κρατική οικονομική βοήθεια σαφώς δεν είναι αρκετή, σύμφωνα με το πρακτορείο ειδήσεων Reuters, τα μέτρα θα μπορούσαν να κοστίσουν στην Ουγγαρία περίπου πέντε δισεκατομμύρια ευρώ.

Ηνωμένο Βασίλειο

Οι Βρετανοί βιώνουν το υψηλότερο ποσοστό πληθωρισμού εδώ και 40 χρόνια. Το κόστος ενέργειας και καυσίμων είναι επίσης ένας πολύ σημαντικός παράγοντας εκεί, παρά τα μέτρα ανώτατων τιμών που ισχύουν εδώ και πολλά χρόνια. Ωστόσο, η ρυθμιστική αρχή «Ofgem» προσαρμόζει αυτό το όριο δύο φορές το χρόνο στις συνθήκες της αγοράς, έτσι ώστε να παραμένουν στην αγορά μόνο αξιόπιστοι προμηθευτές ενέργειας.

Τον Απρίλιο, αυτή η ρυθμιστική αρχή αύξησε το ανώτατο όριο κατά ένα απίστευτο 54% – στις 1.971 λίρες (περίπου 2.300 ευρώ). Το ποσό αναφέρεται σε ένα μεμονωμένο νοικοκυριό και στο έτος για τη μέση ποσότητα φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας. Τον Οκτώβριο, ο λογαριασμός ενέργειας κάθε σπιτιού θα μειωθεί αυτόματα κατά 200 λίρες. Αλλά οι πολίτες θα πρέπει να επιστρέψουν αυτές τις 200 λίρες τα επόμενα πέντε χρόνια.

Στην πράξη, μόνο τα νοικοκυριά με χαμηλό εισόδημα ανακουφίζονται. Οι τοπικές εταιρείες ενέργειας αναγκάζονται να τους κάνουν έκπτωση 140 λιρών στον ετήσιο λογαριασμό τους, ο οποίος πληρώνεται από ένα ειδικά δημιουργημένο ταμείο κερδών. Στο μέλλον, περισσότεροι πολίτες θα πρέπει να επωφεληθούν από αυτό και η μείωση θα μπορούσε να αυξηθεί.