Η άνοδος της έντασης στη Μαύρη Θάλασσα, ο αντικυκλώνας που επεκτείνεται στην περιοχή μέσω Πολωνίας-Λευκορωσίας, η κατάσταση στην Κριμαία και πολλές άλλες εξελίξεις… Μια έντονη ένταση που έχουμε συνηθίσει να βλέπουμε στη Μέση Ανατολή τα τελευταία χρόνια γίνεται αισθητή στην δυτικό τμήμα της Τουρκίας.

Η σημασία της Ελλάδας σε αυτή τη διαδικασία, η αντίληψη ότι προσπαθεί να μπει σε κούρσα εξοπλισμών με την Άγκυρα και η αλλαγή στη σχέση της με τις ΗΠΑ είναι από τα ζητήματα που πρέπει να ληφθούν υπόψη.

[ABD ile Yunanistan arasında imzalanan savunma işbirliği anlaşmaları Türkiye’yi de yakından ilgilendiriyor. Foto: AP]

Πώς έφτασε λοιπόν η σχέση Αθήνας-Ουάσιγκτον σε αυτό το σημείο; Το πιο σημαντικό, τι σημαίνει η εξαιρετική συσσώρευση του λιμανιού της Αλεξανδρούπολης, 50 χιλιόμετρα από τα τουρκικά σύνορα;

Καθηγητής στο Τμήμα Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο της Μερσίνης Δρ. Συναντήσαμε τον Kaan Kutlu Ataç και τον ρωτήσαμε τι είδε στη φωτογραφία.

Ο παγκόσμιος γεωπολιτικός άξονας υπόκειται σε αναμόρφωση

Ο Ataç προσεγγίζει το θέμα με έναν σαφέστατο ορισμό και δηλώνει: «Περνάμε μια διαδικασία στην οποία επανεξετάζονται οι παγκόσμιοι γεωπολιτικοί άξονες. Είπε. Προειδοποιεί ότι αυτοί οι άξονες χτίστηκαν σε παραδοσιακά οικονομικά, στρατιωτικά, πολιτικά και πολιτιστικά ρήγματα ως μέρος πολυεπίπεδου σχεδιασμού.

Ο Ataç απαντά επίσης στο ερώτημα του πώς θα διαμορφωθεί η ισορροπία ισχύος που συνδέεται με τα παραδοσιακά ρήγματα και προσδιορίζει «Στους δρόμους, περιοχές όπου οι πόροι / αποθέματα θα διαμορφώσουν την οικονομία του μέλλοντος και τις γραμμές παραγωγής-αποθήκευσης-μεταφοράς που να εκπαιδευτούν μέσα από αυτούς τους τομείς».

[ABD ve Çin arasında yaşanan yeni dünya düzeninin kilometre taşlarını da döşüyor. Foto: AP]

Ηνωμένες Πολιτείες, Ρωσία, Κίνα και ΕΕ

Ο Ataç συνεχίζει να ορίζει τις δομές διακυβέρνησης των παγκόσμιων παιχνιδιών εξουσίας και αμέσως υπολογίζει τις Ηνωμένες Πολιτείες, τη Ρωσία, την Κίνα και την ΕΕ, τις οποίες έχει τοποθετήσει ως «υπερεθνική» δομή. Επισημαίνει ότι όταν δει κανείς την κατανομή της οικονομικής, στρατιωτικής, πολιτικής και πολιτιστικής ισχύος της γραμμής Ουάσιγκτον-Μόσχα-Πεκίνο-Βρυξέλλες στην κορυφή, η σημασία της Τουρκίας γίνεται πιο ξεκάθαρη. Στη συνέχεια μοιράζεται την πληροφορία ότι «μια γραμμή ρήγματος που σχετίζεται με τη θάλασσα αναδύεται πάνω από τη Μαύρη Θάλασσα, το Αιγαίο Πέλαγος, την Ανατολική Μεσόγειο και τον Αραβικό Κόλπο στην κλασική γραμμή γεωγραφικής θέσης στην Τουρκία».

«Συμπληρωματικό σε αυτό το ρήγμα είναι η χερσαία γεωγραφία της κεντρικής και νοτιοανατολικής Ευρώπης, της χερσονήσου της Ανατολίας, της Μεσοποταμίας και της εκτεταμένης Μέσης Ανατολής». προσθέτει ο Atac. Έτσι, η σύνδεση θαλάσσιων και χερσαίων λιμένων με οικονομικούς πόρους μέσω των σημείων επαφής μεταξύ τους είναι απαραίτητη στο νέο συνολικό αρχιτεκτονικό σχεδιασμό.

Αρχίζει να εμβαθύνει στο θέμα δηλώνοντας: «Για τις Ηνωμένες Πολιτείες, αυτά τα θαλάσσια και χερσαία ρήγματα καθιστούν την Κίνα τον νούμερο ένα αντίπαλο στον κόσμο και τη Ρωσία τον υπ’ αριθμόν δύο εχθρό στον γεωγραφικό αγώνα σε έναν κόσμο. από αυτό “.

[Atina-Washington hattının en önemli gündem maddelerinden biri askeri ortaklık. Fotoğraf, Dedeağaç’taki limanda konuşlu ABD unsurlarını gösteriyor.]

Η Ελλάδα γίνεται ολοένα και πιο επικριτική απέναντι στις Ηνωμένες Πολιτείες

Ο Kaan Kutlu Ataç, αφού δήλωσε ότι για τις Ηνωμένες Πολιτείες οι σχέσεις με την Ελλάδα έχουν γίνει σημαντικές σε αυτό το σημείο από δύο απόψεις, συνεχίζει:

«Το πρώτο είναι το γεωστρατηγικό πλεονέκτημα της Ελλάδας στον παγκόσμιο αγώνα εξουσίας των Ηνωμένων Πολιτειών με την Κίνα. Ως μέρος της στρατηγικής των Ηνωμένων Πολιτειών Ινδο-Ειρηνικού, η Ινδία λειτουργεί κυριολεκτικά ως μεντεσέ στη γραμμή Ιαπωνία-Αυστραλία-Σιγκαπούρη-Μαλαισία-Ινδονησία-Φιλιππίνες-Ταϊβάν-Ινδία. Η επέκταση αυτής της γραμμής, Αραβικός Κόλπος και Περσική-Βόρεια Αφρική, εμφανίζεται ως συμπληρωματική άρθρωση. Η Ελλάδα είναι επίσης η άρθρωση της ηπειρωτικής Ευρώπης σε αυτό το συμπληρωματικό ρήγμα.

Επιπλέον, ένα άλλο πλεονέκτημα της Ελλάδας είναι η θέση της στον άξονα Νοτιοανατολική Ευρώπη-Αιγαίο-Αδριατική-Εύξεινος Πόντος-Μεσόγειος στην ισορροπία δυνάμεων με τη Ρωσία στο πλαίσιο των προσεγγίσεων ασφαλείας ΕΕ + ΗΠΑ + ΝΑΤΟ. Και εδώ, το κομβικό έργο της Ελλάδας, που προαναφέραμε, είναι καθηλωμένο. Ειδικά τα τελευταία χρόνια, πρέπει να σημειωθεί ότι ο οικονομικός και στρατιωτικός αποκλεισμός κατά της Τουρκίας σε αυτές τις περιοχές έχει αρχίσει να εδράζεται σε όλο και πιο στέρεες βάσεις.

Ένα σημείο που πρέπει να τονιστεί είναι ότι ο κεντρικός ρόλος της Ινδίας στον Ινδο-Ειρηνικό μεταφέρεται και στην Ανατολική Μεσόγειο. Κατά τη διάρκεια της Άσκησης Γαλάζιας Σημαίας που διοργάνωσε το Ισραήλ τον περασμένο μήνα, για πρώτη φορά στην ιστορία του, πολεμικά αεροσκάφη της Ινδικής Πολεμικής Αεροπορίας ήρθαν στο Ισραήλ και συμμετείχαν στη διαδικασία.

[Putin ve Biden ‘Yeni bir soğuk savaş yok’ dese de iki ülkenin eylemleri pek de öyle söylemiyor. Foto: AP]

Η προσέγγιση της κυβέρνησης Μπάιντεν στην Αθήνα είναι διαφορετική από το παρελθόν

Σχολιάζοντας τις εξελίξεις στην περιοχή με την αναλογία του διπλού ρήγματος και του μεντεσέ, ο Ataç αρχίζει να δίνει μερικά παραδείγματα από το πρόσφατο παρελθόν. Επικαιροποίηση της Συμφωνίας Αμοιβαίας Άμυνας και Συνεργασίας μεταξύ Αθήνας και Ουάσιγκτον, η επιστολή του υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ Blinken προς τον Έλληνα πρωθυπουργό και παρόμοιες προσεγγίσεις…

Ο Kaan Kutlu Ataç ερμηνεύει όλα αυτά ως «η προσέγγιση της κυβέρνησης Μπάιντεν στην Αθήνα είναι κυριολεκτικά σε στρατηγικό επίπεδο» και συνεχίζει:

«Χωρίς αμφιβολία, θα πρέπει να θυμόμαστε ότι η αμερικανική στρατιωτική παρουσία στο πλαίσιο αυτής της συμφωνίας θέτει τα θεμέλια για τη δημιουργία περισσότερων στρατιωτικών βάσεων σε αυτή τη χώρα, όχι μόνο από την άποψη της ισχύος. Πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι η αμερικανική στρατιωτική ενίσχυση στην κλασική μακεδονική γεωγραφία, ιδιαίτερα στο βόρειο Αιγαίο, δημιούργησε σημαντική παρουσία εναντίον της Ρωσίας στη Βουλγαρία-Ρουμανία, και αυτή δεν περιορίζεται στη Μεσόγειο, αλλά επεκτείνεται και στη Μαύρη Θάλασσα.

Από την άλλη, σημαντική είναι και η διμερής συμφωνία συμμαχίας που έχει αναπτύξει η Ελλάδα με τη Γαλλία στον στρατιωτικό και αμυντικό τομέα. Η Αθήνα όχι μόνο εντός του ΝΑΤΟ και της ΕΕ, αλλά και μεμονωμένα, με τη μοναδική πυρηνική δύναμη στην Ευρώπη εκτός της Ρωσίας, έχει δημιουργήσει μια άγκυρα ασφαλείας σε διαφορετικό έδαφος.

Αυτή η συνεργασία της Αθήνας με τη μεγαλύτερη υπερατλαντική και ευρωπαϊκή στρατιωτική δύναμη είναι αναμφίβολα ανησυχία όχι μόνο για την Άγκυρα αλλά και για τη Μόσχα. Πρόσφατες δηλώσεις του Ρώσου Προέδρου Πούτιν και του Υπουργού Εξωτερικών Λαβρόφ έχουν επιστήσει την προσοχή στην αμερικανική και ευρωπαϊκή πίεση στη Ρωσία, ειδικά στη Μαύρη Θάλασσα.

Είναι ξεκάθαρο πόσο ενοχλεί τη Μόσχα η στρατιωτική παρουσία των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ στην περιοχή. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι αυτές τις μέρες, οι σύμμαχοι των μυστικών υπηρεσιών των ΗΠΑ έχουν προειδοποιήσει ότι η στρατιωτική συσσώρευση της Ρωσίας στα ουκρανικά σύνορα θα μπορούσε να μετατραπεί σε ρωσική επίθεση. “

Η εστίαση της Τουρκίας στη Λωζάνη είναι ένδειξη ανησυχίας

Από αυτό το σημείο και μετά, αναποδογυρίζουμε την όψη του νομίσματος από την Άγκυρα. Ο Ataç μας υπενθυμίζει την ανησυχία της Τουρκίας για την ελληνική στρατιωτική παρουσία στα νησιά του Αιγαίου, τα οποία επρόκειτο να αφοπλιστούν με τη Συνθήκη της Λωζάνης. Λέει επίσης ότι αξιοσημείωτες είναι και οι διαφημίσεις Navtex της Άγκυρας στην περιοχή.

«Αναμφίβολα, η προσφυγική κρίση στα σύνορα Λευκορωσίας-Πολωνίας, η οποία βρίσκεται στην κορυφή της ατζέντας τις τελευταίες ημέρες, θα πρέπει επίσης να αντιμετωπιστεί στο πλαίσιο του νέου γεωπολιτικού αρχιτεκτονικού σχηματισμού παραπάνω. κατάρρευση της ΕΣΣΔ, η επέκταση του ΝΑΤΟ στην πρώην σφαίρα επιρροής της Μόσχας και τη διαδικασία της διεύρυνσης της ΕΕ, την παραδοσιακή Μόσχα Έχουμε δει ότι το αίσθημα της ανασφάλειας είναι καθηλωμένο.

«Οι ανησυχίες και οι προειδοποιήσεις μας για την επέκταση του ΝΑΤΟ προς τα ανατολικά έχουν αγνοηθεί εντελώς», ανέφερε η τελευταία δήλωση του Πούτιν.

Η γραμμή ασφαλείας των ΗΠΑ περνά από την Άγκυρα στην Αθήνα

Στο πλαίσιο όλων αυτών των εξελίξεων, δεδομένου του γεγονότος ότι υπάρχει μια σειρά σοβαρών προβλημάτων μεταξύ Άγκυρας και Ουάσιγκτον, τα οποία όλοι γνωρίζουν, ο Ataç συντάσσει την ακόλουθη εκτίμηση:

«Οι Ηνωμένες Πολιτείες φαίνεται να έχουν μεταφέρει τη γραμμή ασφαλείας που είχαν τοποθετήσει μέσω της Άγκυρας κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου στην Αθήνα. Μπορούμε εύκολα να προβλέψουμε ότι αυτή η διαδικασία θα συνεχιστεί όλο και περισσότερο στο μέλλον. Είναι σημαντικό ότι δεν έχει υπάρξει υπουργική επίσκεψη από την Ουάσιγκτον στην Άγκυρα τους πρώτους έντεκα μήνες της διακυβέρνησης Μπάιντεν, από την τελευταία θητεία της κυβέρνησης Τραμπ.

Βλέπουμε ότι η «στρατηγική στραγγαλισμού» της Ουάσιγκτον συνεχίζεται προς την Άγκυρα. Οι υπουργοί Άμυνας και Εξωτερικών των ΗΠΑ αναπτύσσουν τις πολιτικές τους ασφάλειας και άμυνας με τις ενδιαφερόμενες χώρες μέσω συχνών επισκέψεων στη γεωγραφία κοντά στην Τουρκία. Ωστόσο, η εξαφάνισή τους από την Άγκυρα είναι μια εκδήλωση αυτής της στρατηγικής.

Σε εξέλιξη βρίσκονται οι προκαταρκτικές συζητήσεις για το είδος του μηχανισμού που θα τεθεί σε εφαρμογή για την εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ Τουρκίας και ΗΠΑ. Προσωπικά, βλέπω μικρή πιθανότητα να περάσω από το «σήμερα στο αύριο». Ακόμα κι αν ληφθεί απόφαση να μετατραπούν οι βαθιά κατεστραμμένες τουρκοαμερικανικές σχέσεις σε υγιή συνεργασία, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι θα είναι μια μακρά και δύσκολη διαδικασία. “