SAFA TEKELİ / ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ – Στο σημείο αυτό οι Έλληνες, με την πρόκληση του νέου Πατριάρχη Μελετίου Μεταξά, του οποίου η εκλογή δεν εγκρίθηκε από την οθωμανική διοίκηση, σχεδίασαν να ιδρύσουν μια «Ιωνική» διοίκηση στη Δυτική Ανατολία που θα συναγωνιζόταν την Εθνική Μεγάλη Συνέλευση. Η οργάνωση που ονομάζεται Anadolu Cemiyeti, που ιδρύθηκε στην Κωνσταντινούπολη και συγκεντρώνει Τούρκους που ανησυχούν για το μέλλον τους, ξεκινά συνομιλίες για αυτό το θέμα υπό την ηγεσία του νέου πατριάρχη. Επίσης, προσέγγισαν τον Έλληνα επίτροπο στην Κωνσταντινούπολη, στις αρχές Δεκεμβρίου 1921, για την ίδρυση ενός αυτόνομου κράτους που ονομάζεται Αυτόνομη Κυβέρνηση της Δυτικής Ανατολίας στην κατεχόμενη περιοχή. Αυτό το αυτόνομο κράτος θα ερχόταν ενώπιον της κυβέρνησης της Άγκυρας στην Ανατολία και θα εξαρτιόταν από τον σουλτάνο. Ο Έλληνας Ύπατος Αρμοστής στην Κωνσταντινούπολη Νικόλας Βότσης χαιρέτισε την πρόταση. Ο Αριστείδης Στεργιάδης, ο Έλληνας ύπατος αρμοστής στη Σμύρνη, υποστηρίζει επίσης αυτήν την πρωτοβουλία. Στον Βότση διαβιβάζονται με επιστολή τα σημεία που συμφωνήθηκαν στη συνεδρίαση του διοικητικού συμβουλίου του συλλόγου.

Δυτική Ανατολία αντί Ιωνίας

Την άνοιξη του 1922, οι Έλληνες, που περίμεναν τουρκική επίθεση, ένιωσαν την αδυναμία της Άγκυρας όταν δεν υπήρχε επίθεση. Δυτικοί διπλωμάτες και πολιτικοί από νικηφόρα κράτη συμφωνούν. Στα μέσα Απριλίου, ο Νικόλαος Παυλιδλής, ένα από τα στελέχη της Amyna, μοιράστηκε τα αποτελέσματα με τον Βρετανό αντιπρόξενο στη Σμύρνη, κ. είπε στο Hole. Διαβιβάζει επίσης μια έκθεση στον Sir Horace Rumbold, τον Βρετανό Ύπατο Αρμοστή στην Κωνσταντινούπολη.

Τον Μάιο προχώρησαν οι εργασίες για την ίδρυση της Ιονίου Πολιτείας. Πρώτον, η Ελλάδα αρχίζει να ασπάζεται την ιδέα της ίδρυσης ενός ξεχωριστού ελληνικού κράτους στην Ανατολία.

Η Amyna, από την άλλη πλευρά, έλαβε υπόψη ότι οι συνεργαζόμενοι Τούρκοι μπορεί να είναι επιρρεπείς σε ένα αίσθημα ενοχής και προτίμησε να χρησιμοποιήσει το όνομα «Κράτος της Δυτικής Ανατολίας» αντί για το όνομα του Ιονίου για να μην τους προσβάλει.

Το μυστικό τηλεγράφημα που έστειλε ο Λίντλεϊ, ο Βρετανός εκπρόσωπος στην Αθήνα, στον Λόρδο Μπάλφουρ στις 8 Ιουλίου έδειχνε ότι οι Έλληνες επέμεναν στην ιδέα ενός αυτοδιοικούμενου κράτους υπό την κυριαρχία του σουλτάνου. Καθώς οι ελληνικοί στρατοί κατοχής εκκένωσαν την Ανατολία, ήθελαν να συνεχίσουν την ύπαρξή τους δίνοντας τη θέση τους σε ένα νέο κράτος.

Ο Έλληνας έκτακτος Επίτροπος Αριστείδης Στεργιάδης διαδίδει αυτή την απόφαση στην περιοχή του και διεκδικεί με δήλωση της ίδιας ημερομηνίας. Ο Mutasarrıf Hüsnü (Hüsnüyadis), ο οποίος έλαβε την ειδοποίηση που δόθηκε στον κυβερνήτη της Manisa, παραιτήθηκε από τον τίτλο του κυβερνήτη και άρχισε να συνεχίζει τα καθήκοντά του με τον τίτλο του κυβερνήτη της Manisa, που οι Έλληνες θεωρούσαν κατάλληλο γι’ αυτόν. Η δήλωση με ημερομηνία 17 Ιουλίου δημοσιεύεται στην εφημερίδα Ahenk που δημοσιεύεται στη Σμύρνη στις 31 Ιουλίου. Της Μεγάλης Επίθεσης? Για τους Έλληνες, ακριβώς ένα μήνα πριν τη «Μεγάλη Ήττα»…

Κυβερνήτης Hüsnü Efendi, ο οποίος μάζεψε όλα του τα ρούχα με τη Νίκη της 30ης Αυγούστου. Θα ενωθεί με τους Έλληνες που εγκατέλειψαν τα εδάφη της Ανατολίας που είχε καταλάβει μέσα από βάναυσες σφαγές και καταστροφές, τα όνειρά τους που γκρεμίστηκαν από τον τουρκικό στρατό υπό την ηγεσία του Γενικού Διοικητή Μουσταφά Κεμάλ.

ΣΕΒΑΣΜΟΣ: Σε αυτό το άρθρο, εκμεταλλεύτηκα το βραβευμένο βιβλίο του Yunus Nadi με τίτλο «Εθνικός Αγώνας στον Άξονα του Vahideddin-Mustafa Kemal» (Akilçelen Kitaplar, 2014), του οποίου έχω την τιμή να είμαι ο επιμελητής, από τον αείμνηστο Ο Teoman Ergül, ο διαπρεπής δικηγόρος, τιμά τη μνήμη του με σεβασμό.