ΤΟΙΧΟΣ – Μετά την άνοδο της ελληνοτουρκικής έντασης λόγω της ομιλίας του Έλληνα πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στις ΗΠΑ, όλα τα βλέμματα στράφηκαν στα άλυτα ζητήματα της περιοχής. Πώς έφτασε μέχρι εδώ η ένταση μεταξύ των δύο χωρών-μελών του ΝΑΤΟ; Θα μπορέσει να λύσει τις διαφορές απόψεων στη Μεσόγειο και τις συγκρούσεις στο Αιγαίο;

Ο βουλευτής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου καθ. Δρ. Niyazi Kızılyürek σχολίασε για το Gazete Wall.

«Ο ΕΡΔΟΓΑΝ ΘΑ ΦΡΟΝΤΙΖΕΙ ΝΑ ΔΙΑΤΗΡΗΣΕΙ ΤΗΝ ΕΝΤΑΣΗ ΣΕ ΥΨΗΛΗ ΔΟΣΟΛΟΓΙΑ»

Η ένταση στα νησιά του Αιγαίου μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας έχει κλιμακωθεί ξανά τις τελευταίες ημέρες. Υπάρχουν και δηλώσεις που έρχονται η μία μετά την άλλη από την Άγκυρα. Περιμένεις να γίνει ακόμα πιο τεταμένη η κατάσταση με την Ελλάδα αυτό το καλοκαίρι; Πώς θα εξελιχθούν οι σχέσεις;

Δυστυχώς, οι εντάσεις μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας αυξάνονται. Ειδικά μετά την επίσκεψη του Έλληνα πρωθυπουργού Μητσοτάκη στις ΗΠΑ, έχουμε γίνει μάρτυρες μιας ξαφνικής κλιμάκωσης της έντασης. Πράγματι, αυτή η κατάσταση εγείρει ανησυχίες τόσο εντός της ΕΕ όσο και εντός του ΝΑΤΟ. Η ένταση μεταξύ των δύο χωρών-μελών του ΝΑΤΟ επιθυμείται να μειωθεί.

Φαίνεται ότι ο Πρόεδρος Ερντογάν θα διατηρήσει αυτή την ένταση στα ύψη καθώς η Τουρκία πλησιάζει την παραμονή των εκλογών. Δεν νομίζω ότι αυτή η ένταση θα μετατραπεί σε σύγκρουση. Ειδικά σε αυτή τη συγκυρία, δεν νομίζω ότι θα επιτρέψει κανείς σε δύο χώρες μέλη του ΝΑΤΟ να μπουν σε μια έντονη σύγκρουση.

Η ομιλία Μητσοτάκη «Κανείς δεν θα μπορέσει ποτέ να δεχτεί λύση δύο κρατών στην Κύπρο», καταχειροκροτήθηκε στις ΗΠΑ και προκάλεσε αντιδράσεις στην Τουρκία… Τι πιστεύει ο κυπριακός λαός, πώς να ερμηνευτεί αυτή η ομιλία;

Όχι μόνο ο Μητσοτάκης, αλλά και η Ευρωπαϊκή Ένωση και ο ΟΗΕ λένε ότι δύο κράτη είναι απαράδεκτα στην Κύπρο. Όταν εξετάζουμε την πρόσφατα εγκεκριμένη έκθεση προόδου για την Τουρκία, βλέπουμε ότι η ΕΕ έχει ξεκαθαρίσει ότι δεν πρόκειται ποτέ να αποδεχθεί λύση δύο κρατών στην Κύπρο. Τα ψηφίσματα του ΟΗΕ για αυτό το θέμα είναι επίσης πολύ σαφή. Στα ψηφίσματα του ΟΗΕ σημειώνεται ότι η λύση που θα επιτευχθεί στην Κύπρο θα βασίζεται σε ένα ομοσπονδιακό κράτος. Επομένως, όπως και να το δείτε, η πολιτική λύσης δύο κρατών δεν θα γίνει αποδεκτή.

Στην ομιλία του ο κ. Μητσοτάκης δεν είπε απλώς ότι δεν θα γίνει αποδεκτή λύση δύο κρατών στην Κύπρο. Παρουσίασε την Τουρκία, έστω και σιωπηρά, ως απειλή για την Ελλάδα. Νομίζω ότι αυτό το σημείο προκάλεσε την αντίδραση του Προέδρου Ερντογάν.

Όσον αφορά την αντίληψη της τουρκοκυπριακής κοινότητας για τη φόρμουλα των δύο κρατών, αυτή η πολιτική δεν είναι νέα για τους Τουρκοκύπριους. Ο Ραούφ Ντενκτάς και οι οπαδοί του στην Τουρκία έλεγαν συνεχώς δύο κράτη μέχρι το 2004 και δεν μπορούσαν να κάνουν καμία πρόοδο. Οι Τουρκοκύπριοι γνωρίζουν ότι αυτό είναι αδιέξοδο. Αλλά η κυβέρνηση Ερντογάν-Μπαχτσελί λατρεύει να κάνει συγκαταβατικές ομιλίες.

«ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΔΕΝ ΕΠΙΛΥΝΕΤΑΙ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΩΝ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΜΕΤΑΞΥ ΔΥΟ ΧΩΡΩΝ»

Και πάλι στην ημερήσια διάταξη το θέμα του εξοπλισμού των νησιών του Αιγαίου. Πώς φαίνονται τα προβλήματα του Αιγαίου από ελληνικής πλευράς; Υπάρχει κίνδυνος για τα νησιά;

Οι συγκρούσεις μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας χρονολογούνται πολλά χρόνια πριν. Το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι η συνεχιζόμενη διαφωνία για το ποιο είναι το «πρόβλημα». Από ελληνικής πλευράς, μόνο η υφαλοκρηπίδα και η αποκλειστική οικονομική ζώνη πρέπει να εγκατασταθούν στο Αιγαίο Πέλαγος. Από την Τουρκία, ο κατάλογος των προβλημάτων είναι μεγαλύτερος. Χωρικά ύδατα, οπλισμός των 12 νησιών, νησιά άγνωστης θέσης (γκρίζες περιοχές), εναέριος χώρος κ.λπ. Πρόσφατα, η κατασκευή της Αγίας Σοφίας ως τζαμιού, η συμφωνία της Τουρκίας με τη Λιβύη και οι εντάσεις στην ανατολική Μεσόγειο προστέθηκαν σε αυτό. Υπάρχει και το Casus Belli (ο λόγος που μια χώρα μπαίνει σε πόλεμο), βέβαια αυτό ενοχλεί πολύ το ελληνικό κοινό.

Οι συνεχιζόμενες αναπτυξιακές συνομιλίες μεταξύ των δύο πλευρών συνεχίστηκαν από το 2002 έως το 2016, αλλά δεν μπόρεσαν να επιτευχθούν μόνιμα αποτελέσματα. Οι συνομιλίες που ξεκίνησαν πρόσφατα δεν είναι καθόλου ελπιδοφόρες λόγω της ανανεωμένης έντασης. Είναι επίσης γεγονός ότι το άλυτο πρόβλημα της Κύπρου επιδεινώνει τις συγκρούσεις μεταξύ των δύο χωρών.

«Η ΤΟΥΡΚΟΚΥΠΡΙΑΚΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΣΤΙΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΕΣ ΥΠΟΘΕΣΕΙΣ ΕΙΝΑΙ ΥΠΕΥΘΥΝΗ»

Πώς να αφαιρέσετε τα «συντρίμμια» στη γραμμή τουρκοκυπριακού-Άγκυρας; Πώς να αντιμετωπίσετε τη ζημιά στις σχέσεις;

Η Τουρκία έχει παρέμβει ανοιχτά και απερίσκεπτα στις εσωτερικές υποθέσεις των Τουρκοκυπρίων, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια. Πέρασα ποιος θα είναι ο αρχηγός της κοινότητας, αυτός αποφασίζει ακόμη και ποιος θα είναι ο υπουργός και ο πρόεδρος του κόμματος. Βλέπει την Κύπρο όχι ως την πατρίδα των Τουρκοκυπρίων, αλλά ως ένα κομμάτι γης που ανήκει στο τουρκικό έθνος, πράγμα που σημαίνει ξεκάθαρα ότι υπερβαίνει την κεμαλική αντίληψη του έθνους και ακολουθεί μια επεκτατική εθνικιστική γραμμή.

Αυτή η κατάσταση δεν είναι αποδεκτή για τους Τουρκοκύπριους. Οι Τουρκοκύπριοι θεωρούν την Κύπρο πατρίδα τους και θέλουν να ζουν σύμφωνα με τον δικό τους τρόπο ζωής. Όμως, δυστυχώς, ζουν σε συνθήκες απόλυτα εξαρτημένες από την Τουρκία. απομονωμένοι από τη διεθνή κοινότητα, έχουν επαφή μόνο με την Τουρκία. Αυτό αναπόφευκτα καθιστά την τουρκοκυπριακή κοινότητα ανίσχυρη έναντι της Τουρκίας. Για να αλλάξει αυτή η κατάσταση, είναι απαραίτητο να αυξηθεί η ικανότητα των Τουρκοκυπρίων να είναι υποκείμενο, κάτι που είναι δύσκολο μέχρι να επιλυθεί το κυπριακό πρόβλημα. Ή θα πρέπει να περιμένουμε να γίνει η Τουρκία δημοκρατική χώρα, κάτι που δεν θα γίνει αύριο.

Μπορούμε να περιμένουμε κινητοποίηση για το Κυπριακό μετά τις εκλογές κατά το πρότυπο της Ελλάδας, της Κύπρου και της Τουρκίας; Για παράδειγμα; Θα υπάρξει κάποια κίνηση στις διαπραγματεύσεις μετά από ενδεχόμενη αλλαγή εξουσίας στην Άγκυρα;

Τουρκία, Κύπρο και Ελλάδα. Και οι τρεις θα πάνε σε εκλογές του χρόνου. Αναρωτιέται κανείς αν θα υπάρξει εξέλιξη του Κυπριακού μετά τις εκλογές. Μεταξύ των ονομάτων που θα μπορούσαν να γίνουν Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, φαίνεται δύσκολο για όσους πιστεύουν πραγματικά στην ίδρυση ενός ομοσπονδιακού κράτους στη βάση της πολιτικής ισότητας με τους Τουρκοκύπριους να κερδίσουν τις εκλογές.

Μια πιθανή αλλαγή εξουσίας στην Τουρκία μπορεί να βοηθήσει να γίνουν περαιτέρω βήματα όσον αφορά τον εκδημοκρατισμό της Τουρκίας, αλλά δεν νομίζω ότι θα διευκολύνει τη λύση του Κυπριακού. Ξέρουμε από το παρελθόν ότι οι κεμαλικοί δυστυχώς δεν προηγούνται του ΑΚΡ στο Κυπριακό. Το Κυπριακό όμως αναπόφευκτα θα έρθει στο προσκήνιο γιατί εντάσσεται και στις σχέσεις της Τουρκίας με την Ε.Ε. Αν και δεν αποτελεί συνολική λύση, μπορεί να σημειωθεί πρόοδος όσον αφορά τα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης.