Aege Dogac Erdogan – Ο όρος ολιγαρχία προέρχεται από τον συνδυασμό των ελληνικών λέξεων «ολιγός» (μειονότητα) και «άρχω» (κυβερνώ, κυβερνώ). Κατά τον Αριστοτέλη, ολιγαρχία σημαίνει το διεφθαρμένο κράτος της αριστοκρατίας, την άδικη διακυβέρνηση της κακόβουλης μειοψηφίας για τα δικά της συμφέροντα. Αν και μπορεί να φανεί σε κοινωνίες όπου οι ελίτ προέρχονται από μια συγκεκριμένη τάξη, ο Γερμανός κοινωνιολόγος Robert Michels υποστηρίζει ότι αν και μια μορφή διακυβέρνησης είναι ισότιμη και δημοκρατική, ο σχηματισμός ολιγαρχιών δεν μπορεί να αποτραπεί. Ως αποτέλεσμα, υπάρχει ένα διευθυντικό πλαίσιο σε κάθε ομάδα, είτε διοικητικό είτε γραφειοκρατικό, και είναι αναμφισβήτητο ότι αυτοί οι άνθρωποι αποκτούν εξουσία με την πάροδο του χρόνου, ειδικά σε καταστάσεις κρίσης, λέει ο Michels. Φυσικά, από την άλλη πλευρά, υπάρχει η άποψη ότι οι ολιγαρχικές δομές μπορούν να αποφευχθούν σε κοινωνίες που έχουν ασπαστεί τη δημοκρατία στην ουσία τους. Τέλος, μπορεί να λεχθεί ότι υπήρξαν πολύ ευνοϊκές συνθήκες για την ανάδυση μιας ολιγαρχικής δομής κατά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης. Πώς έφτασαν σε αυτή τη θέση οι Ρώσοι ολιγάρχες, που επέστρεψαν στο προσκήνιο με το ξέσπασμα του ουκρανικού πολέμου και υπό ποιες συνθήκες έχτισαν τον πλούτο τους; κατάσταση Πόσο ισχυρή είναι η δύναμή τους πάνω τους και πώς αντέχουν σε βαριές ποινές;

class=”medianet-inline-adv”>

αστρονομικές περιουσίες

Στη Σοβιετική Ένωση, η οικονομία ήταν πλήρως υπό κρατικό έλεγχο. πετρέλαιο, αποθέματα φυσικού αερίου, ορυχεία πολύτιμων μετάλλων, εργοστάσια, διυλιστήρια ανήκαν στο κράτος και τα διαχειρίζονταν γραφειοκράτες γνωστοί ως «κόκκινοι διευθυντές». Με τη μεγάλη αλλαγή και τις μεταρρυθμίσεις αναδιάρθρωσης (περεστρόικα και γκλάσνοστ) που ξεκίνησαν στη Σοβιετική Ένωση με την έλευση του Μιχαήλ Γκορμπατσόφ στην ηγεσία το 1985, το σύστημα της χώρας άρχισε να ανανεώνεται πλήρως. Οι ιδιωτικές επιχειρήσεις ενθαρρύνθηκαν, οι δημόσιοι πόροι μπήκαν στον πειρασμό να ιδιωτικοποιηθούν. Περιουσιακά στοιχεία που ανήκαν στον λαό για χρόνια ξεπουλήθηκαν ένα-ένα από το κομμουνιστικό καθεστώς και εμφανίστηκε μια νέα ομάδα που θα τα κατείχε. Αυτή την ομάδα ανθρώπων ονομάζουμε Ρώσους ολιγάρχες, που μετέτρεψαν αυτή τη μεταβατική περίοδο σε ευκαιρία και πήραν τους πόρους που ανήκαν στο κράτος υπό την προστασία των ιδιωτικών τους εταιρειών και απέκτησαν αστρονομικές περιουσίες χάρη σε αυτές τις πρωτοβουλίες.

class=”medianet-inline-adv”>

Δάνειζαν στο κράτος

Όταν η Σοβιετική Ένωση διαλύθηκε επίσημα μετά την εκλογή του Γκορμπατσόφ και του Μπόρις Γέλτσιν ως πρώτου προέδρου της νεοσύστατης Ρωσικής Ομοσπονδίας, η Ρωσία παρασύρθηκε από τους ανέμους της ξαφνικής και βίαιης αλλαγής. Ο Γέλτσιν, ο οποίος θυμήθηκε την ομιλία που έδωσε ενώ βρισκόταν σε ένα τανκ στη Μόσχα κατά τη διάρκεια της απόπειρας πραξικοπήματος μήνες πριν την ίδρυση του νέου κράτους, ήθελε να πραγματοποιήσει τις μεταρρυθμίσεις του γρήγορα χωρίς να χάσει χρόνο. Μόνο έτσι μπορούν να πεταχτούν οι παλιές συνήθειες σαν να κόβονται με μαχαίρι. Αντί για μια δημοκρατική, ισορροπημένη και δίκαιη διαδικασία μετάβασης, υπήρξε μια μετάβαση που κυριαρχείται από το χάος και τον οπορτουνισμό. Οι κρατικοί πόροι ρευστοποιήθηκαν ένας προς έναν χωρίς να περιμένουν τη συγκρότηση των απαραίτητων νόμιμων υποδομών. Οι νέοι Ρώσοι επιχειρηματίες ήξεραν πολύ καλά πώς να εκμεταλλευτούν αυτή την κατάσταση. Για παράδειγμα, μπόρεσαν να πουλήσουν προϊόντα όπως υπολογιστές και αυτοκίνητα, τα οποία εξήγαγαν από το εξωτερικό, στην εγχώρια αγορά σε εξωφρενικές τιμές. Χάρη στην υποτίμηση του ρουβλίου και τον υπερπληθωρισμό, μπόρεσαν να διευθύνουν εξαιρετικά κερδοφόρες επιχειρήσεις. Το 1994, η κυβέρνηση Γέλτσιν επέτρεψε στους Ρώσους πολίτες να εργάζονται σε κρατικές επιχειρήσεις. μοιράζομαι μοιράστηκαν κουπόνια. Σύντομα αυτά τα κουπόνια συγκεντρώθηκαν στα χέρια μιας μικρής μειοψηφίας. Οι ολιγάρχες, που είχαν συγκεντρώσει τεράστια περιουσία μέσα σε ένα χρόνο, άρχισαν να κατευθύνουν την πολιτική χρηματοδοτώντας την προεκλογική εκστρατεία του Γέλτσιν το 1996. Το κράτος δανείστηκε ακριβώς 1,8 δισεκατομμύρια ρούβλια από τους ολιγάρχες και, σε αντάλλαγμα, δεσμεύτηκε μερίδια στους σημαντικότερους φυσικούς πόρους και βιομηχανία της Ρωσίας . Όταν το χρέος δεν μπορούσε να πληρωθεί, άλλοι νέοι επιχειρηματίες ολιγαρχών όπως ο αυτοκράτορας του πετρελαίου Χοντορκόφσκι, ο μεγιστάνας των αυτοκινήτων Μπερεζόφσκι, ο Αμπρόμοβιτς, ο Ποτάνιν, ο Φρίντμαν έγιναν γίγαντες του πετρελαίου, των τραπεζών και των ορυχείων.

class=”medianet-inline-adv”>

Οι ολιγάρχες του Πούτιν

Όταν ο Γέλτσιν παραιτήθηκε το 2000, αντικαταστάθηκε από τον ίδιο τον διάδοχό του, τον Πούτιν. Ο Πούτιν, πρώην πράκτορας της KGB, είχε νοσταλγία για τις υψηλές εποχές της Σοβιετικής Ένωσης και ήταν δυσαρεστημένος που η χώρα έπεφτε στα χέρια μιας χούφτας ολιγαρχών. Αλλά την ίδια στιγμή, η πρώτη προτεραιότητα του Πούτιν ήταν να συγκεντρώσει την εξουσία εξ ολοκλήρου στα χέρια του. Για το λόγο αυτό, ενώ εξάλειψε τους ολιγάρχες που του εναντιώθηκαν, δεν ασχολήθηκε με αυτούς που τον υποστήριζαν. Το Φίδι που δεν με Άγγιξε ακολούθησε τη στρατηγική του να ζήσει χίλια χρόνια και μάλιστα σχημάτισε μια νέα ολιγαρχία γνωστή ως «σιλοβίκι» με απόλυτη πίστη στον εαυτό του. Διένειμε κρατικούς πόρους σε πρώην υπαλλήλους της KGB, μέλη της στρατιωτικής και πολιτικής γραφειοκρατίας όπως ο ίδιος. Για παράδειγμα, ο Igor Sechin, ο οποίος ήταν σύμβουλός του όταν ήταν αντιδήμαρχος της Αγίας Πετρούπολης, διορίστηκε επικεφαλής της εταιρείας πετρελαίου Rosneft υπό την προεδρία του Πούτιν. . Κάποιοι ολιγάρχες που ένιωθαν ανασφαλείς στη Ρωσία του Πούτιν άρχισαν να βγάζουν μεγάλα χρηματικά ποσά στο εξωτερικό. Οι προτιμήσεις τους ήταν συνήθως Αγγλία και Γαλλία. Στο Λονδίνο, η πλατεία Eaton έγινε γνωστή ως «Κόκκινη Πλατεία» επειδή σχεδόν όλα τα σπίτια αγοράστηκαν από Ρώσους ολιγάρχες. Όπως είναι γνωστό, ο Αμπρόμοβιτς έγινε ιδιοκτήτης του Chelsea Football Club. Σούπερ πολυτελή τζετ και γιοτ καραδοκούσαν στις πιο σπάνιες γωνιές του κόσμου. Με την προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία το 2014, οι δυτικές κυρώσεις επιβλήθηκαν στους ολιγάρχες. Ωστόσο, αυτές οι κυρώσεις ήταν στα αριστερά σε σύγκριση με εκείνες του 2022 του παρελθόντος. Οι Ρώσοι ολιγάρχες έχουν δεχθεί σοβαρό πλήγμα ως αποτέλεσμα των κυρώσεων που επιβλήθηκαν μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία το 2022. Σύμφωνα με το Bloomberg Billionaires Index, οι Ρώσοι ολιγάρχες κερδίζουν ακριβώς 95 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως. δολάριο είχαν χαθεί. Όμως εξακολουθούν να έχουν πλούτο δισεκατομμυρίων δολαρίων, τον οποίο παραμελούν, μεταβιβάζουν σε άλλους και κατέχουν στη Ρωσία. και φαίνεται ότι θα συνεχίσουν να έχουν αυτή τη δύναμη όσο δεν αντιτίθενται στον Πούτιν…

class=”medianet-inline-adv”>

class=”medianet-inline-adv”>

Το εντυπωσιακό σημείο αυτού του πίνακα είναι ο χαρακτηρισμός της δημοκρατίας από τον Αριστοτέλη ως κακής μορφής διακυβέρνησης. Οι αρχαίοι Έλληνες στοχαστές κρατούσαν πάντα αποστάσεις από τη δημοκρατία, επειδή η πλειοψηφία των δημαγωγών φοβόταν ότι θα τους παραπλανούσε. Μπορεί να υποστηριχθεί ότι ο Αριστοτέλης, που ακολούθησε το δρόμο του Σωκράτη και του Πλάτωνα, είχε μια ελιτίστικη οπτική με τα σημερινά πρότυπα, αλλά ο κανόνας της καλής πλειοψηφίας, τον οποίο περιγράφει ως «καθεστώς», παρουσιάζει ομοιότητες με μια σύγχρονη συνταγματική λαϊκή κυβέρνηση.

Πηγή: Bloomberg Billionaires Index, 30 Δεκεμβρίου

Έχει δημιουργικές και μυστικές μεθόδους

Είναι αδύνατο να παρουσιαστεί μια «λίστα με τους πλουσιότερους», καθώς οι Ρώσοι ολιγάρχες καταφεύγουν σε δημιουργικές και κρυφές μεθόδους για να αποφύγουν τον πλούτο τους από κυρώσεις, διάφορες πηγές δημοσιεύουν αντικρουόμενα στοιχεία. Ας ρίξουμε μια ματιά σε μερικούς από τους πιο ισχυρούς ολιγάρχες:

ΑΛΕΞΕΙ ΜΟΡΝΤΑΣΟΦ

Σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις, είναι αυτή τη στιγμή ο πλουσιότερος άνθρωπος στη Ρωσία, αλλά είναι ο 5ος ολιγάρχης με τη μεγαλύτερη απώλεια πλούτου, σύμφωνα με τον Δείκτη Δισεκατομμυριούχων του Bloomberg. Πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου της Severstal, της μεγαλύτερης ρωσικής εταιρείας χάλυβα και εξόρυξης, και μεγαλύτερος μέτοχος
μέτοχος ιδιοκτήτης. Έχει δύο γιοτ με τα ονόματα “Lady M” και “Nord” και ένα ιδιωτικό τζετ, αλλά η ιταλική αστυνομία έχει κατασχέσει τη Lady M. Το άλλο γιοτ του είναι φωλιασμένο στις Σεϋχέλλες.

ΒΛΑΔΙΜΙΡ ΛΙΣΙΝ

Πριν ο Λίσιν γίνει πλούσιος, κέρδιζε τα προς το ζην ως ηλεκτρολόγος σε ανθρακωρυχείο στη Σιβηρία. Σήμερα είναι πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου του ομίλου NLMK που παράγει χάλυβα. Κατηγορείται ότι προμήθευε χάλυβα σε ρωσικά τανκς στην Ουκρανία, αλλά δεν βρίσκεται ακόμη στον κατάλογο κυρώσεων των ΗΠΑ. Ο Lisin, ο οποίος είναι λάτρης της σκοποβολής, υπηρέτησε ως πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Σκοποβολής μέχρι τον Οκτώβριο του 2021.

ΒΛΑΔΙΜΙΡ ΒΑΜΒΑΚΙ

Ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης του Μπόρις Γέλτσιν έχει στενούς δεσμούς με τον Πούτιν. Λίγο περισσότερο από το ένα τρίτο της εταιρείας Norilsk Nickel ανήκει σε αυτόν, έκανε την περιουσία του χάρη στο ορυχείο νικελίου. Είναι μέλος του Ιδρύματος του Μουσείου Gugenheim για περισσότερα από 20 χρόνια, αλλά αναγκάστηκε να εγκαταλείψει αυτή τη θέση μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία.

ΡΟΜΑΝ ΜΠΡΟΜΟΒΙΤΣ

Μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, δραστηριοποιήθηκε σε πολλούς διαφορετικούς τομείς και έκανε την περιουσία του χρησιμοποιώντας την εγγύτητά του με πολιτικούς κύκλους. Το πιο αξιοσημείωτο γεγονός ήταν η απόκτηση της Chelsea Football Club. Απασχόλησε επίσης την παγκόσμια ατζέντα με τα πολυτελή γιοτ του, τα διαμερίσματα στη Νέα Υόρκη και τον πολυτελή τρόπο ζωής του.

ΑΛΙΣΕΡ ΟΥΣΜΑΝΟΦ

Ο Ουσμάνοφ, ένας από τους πιο στενούς φίλους του Πούτιν, βρισκόταν πάντα στην κορυφή της λίστας με τους πλουσιότερους της Ρωσίας χάρη στις μετοχές του στη MegFon, μια από τις μεγαλύτερες εταιρείες τηλεπικοινωνιών της Ρωσίας, και στη Metalloinvest, τη γιγάντια εταιρεία σιδήρου και χάλυβα. Μια άλλη άγνωστη πτυχή είναι ότι το Facebook μας βοήθησε να μπούμε στη ζωή μας. Το 2009, όταν ο Mark Zuckerberg πάλευε να βρει χρηματοδότηση λόγω της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, ο Usmanov παρείχε ταμειακές ροές που μοιάζουν με φάρμακα στην εταιρεία με επένδυση 900 εκατομμυρίων δολαρίων.

Χοντορκόφσκι, μαχητής της αναγκαστικής ελευθερίας

Ο Khodorkovsky, ο οποίος έκανε την περιουσία του ενοποιώντας τα κοιτάσματα πετρελαίου της Σιβηρίας υπό την εταιρεία Yukos, θεωρήθηκε ο πλουσιότερος άνθρωπος στη Ρωσία στις αρχές της δεκαετίας του 2000. Το 2001, ίδρυσε μια μη κυβερνητική οργάνωση με την επωνυμία “Open Russia”. αυτή η οργάνωση ισχυρίστηκε ότι υπερασπίζεται τη δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Το 2003, σε μια συνάντηση που μεταδόθηκε από την τηλεόραση, αντιτάχθηκε ανοιχτά στον Πούτιν και έκανε καταγγελίες για διαφθορά. Την ίδια χρονιά συνελήφθη για απάτη και καταδικάστηκε σε 9 χρόνια φυλάκιση. Οι μετοχές της Yukos πάγωσαν και ο Khodorkosvky έχασε σημαντικό μέρος της περιουσίας του. Στη φυλακή, η ποινή του παρατάθηκε μέχρι το 2014 για υπεξαίρεση και ξέπλυμα βρώμικου χρήματος το 2010. Έχει υποστηριχθεί ότι αυτό που συνέβη στον Χοντορκόφσκι ήταν για πολιτικούς λόγους, ειδικότερα εκκλήσεις για την απελευθέρωσή του από τη «Δύση». Θεωρείται πολιτικός κρατούμενος από τη Διεθνή Αμνηστία. Το 2013 ο Πούτιν χρησιμοποίησε την αμνηστία του και αφέθηκε ελεύθερος. Έχει σχολιαστεί ότι ο Χοντορκόφσκι υποσχέθηκε στον Πούτιν να μην εμπλακεί στην πολιτική και τον συγχώρεσε ο Πούτιν μόνο μετά από αυτή την υπόσχεση. Στην πραγματικότητα, η ιστορία του Χοντορκόφσκι μπορεί να ερμηνευθεί ως εκφοβισμός από τον Πούτιν σε άλλους Ρώσους ολιγάρχες. Αν ο Χοντορκόφσκι έπρεπε να αγωνιστεί για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τη δημοκρατία, ή λόγω της μάχης για την εξουσία ανάμεσα σε αυτόν και τον Πούτιν, δεν είναι δυνατό να γίνει οριστική κρίση, αλλά δεν μπορεί να ειπωθεί ότι ενήργησε με αγάπη για τη δημοκρατία στην περίοδο πριν από τον Πούτιν. . περίοδος. Ως αποτέλεσμα, μετά το περιστατικό του Χοντορκόφσκι, οι Ρώσοι ολιγάρχες ήταν απρόθυμοι να αμφισβητήσουν την εξουσία του Πούτιν και όσοι δεν είχαν καλές σχέσεις με τον Πούτιν μετέφεραν τα περιουσιακά τους στοιχεία από τη Ρωσία.