Από την 1η Ιουλίου 2024 θα τεθεί σε ισχύ νέος νόμος στην Ελλάδα, ο οποίος καθιερώνει την εξαήμερη εργάσιμη εβδομάδα για πολλούς εργαζόμενους στη βιομηχανία, το εμπόριο, τη γεωργία και ορισμένες υπηρεσίες. Η απόφαση αυτή πυροδότησε πολυάριθμες αντιδράσεις και επικρίσεις στην κοινή γνώμη, ιδιαίτερα μεταξύ των εργατών και των συνδικάτων.

Το πλαίσιο της κρίσης και η εργατική νομοθεσία
Μετά από μια παρατεταμένη οικονομική κρίση και τρία προγράμματα διάσωσης που επέβαλαν μια σειρά από περιορισμούς, η εργατική νομοθεσία στην Ελλάδα έχει υποστεί σημαντικές αλλαγές. Οι συλλογικές συμβάσεις έχουν παγώσει εδώ και χρόνια και πολλές εταιρείες προτιμούν τις ατομικές συμβάσεις με τους υπαλλήλους τους. Αν και η εβδομάδα εργασίας είναι επίσημα 40 ώρες, οι εργοδότες μπορούν να απαιτούν έως και δύο ώρες υπερωρίας την εβδομάδα, για τις οποίες οι εργαζόμενοι αποζημιώνονται με τη μορφή άδειας.

Η πραγματικότητα της ελληνικής αγοράς εργασίας

Στην πράξη, αυτές οι συμφωνίες συχνά δεν τηρούνται και οι εποπτικές αρχές σπάνια διενεργούν επιθεωρήσεις. Η συντηρητική κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη δεν δίνει προτεραιότητα στη βελτίωση της απόδοσης αυτών των θεσμών. Ήδη οι Έλληνες εργαζόμενοι εργάζονται κατά μέσο όρο 41 ώρες την εβδομάδα, κατατάσσοντάς τους πρώτους στην Ευρώπη όσον αφορά τις ώρες εργασίας. Ωστόσο, ο κατώτατος μισθός είναι μόλις 830 ευρώ, τοποθετώντας τη χώρα στη 15η θέση στην Ευρωπαϊκή Ένωση σε αυτόν τον δείκτη.

Οι νέοι κανόνες και τα αποτελέσματά τους

Με την καθιέρωση της εξαήμερης εργάσιμης εβδομάδας, οι εργαζόμενοι θα λαμβάνουν 40% περισσότερα από το ημερήσιο για την έκτη εργάσιμη ημέρα. Εξαίρεση αποτελούν οι τομείς του τουρισμού και της γαστρονομίας, όπου η πενθήμερη εργάσιμη εβδομάδα δεν θα ισχύει πλέον από το 2023.

«Με τον Νόμο 5053/2023 εξαφανίζεται και επίσημα το πενθήμερο εργάσιμη εβδομάδα», είπε ο καθηγητής Άρης Καζάκος του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, ο οποίος προειδοποίησε ότι οι εργοδότες θα αποκτήσουν απόλυτα δικαιώματα στις σχέσεις τους με τους εργαζόμενους, απαιτώντας την επαναφορά των συλλογικών συμβάσεων εργασίας. Στις ατομικές διαπραγματεύσεις μισθών, ο εργοδότης είναι ένας απόλυτος κυρίαρχος που μπορεί να υπαγορεύσει ουσιαστικά όλους τους όρους», προσθέτει ο καθηγητής.

Οι λόγοι της μεταρρύθμισης

Επισήμως καθιερώνεται η εξαήμερη εργάσιμη εβδομάδα λόγω της έλλειψης ειδικευμένου εργατικού δυναμικού στην ελληνική αγορά. Οι νέοι κανόνες κάνουν τις υπερωρίες φθηνότερες για τον εργοδότη και μειώνουν την ανάγκη πρόσληψης νέων εργαζομένων. Την ίδια ώρα, στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, τα συνδικάτα δίνουν μάχη για μείωση του ωραρίου χωρίς μείωση των μισθών, προκειμένου να προωθηθεί η απασχόληση.

Σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες

Στην Ευρώπη παρατηρείται μια τάση μείωσης των ωρών εργασίας. Ένα παράδειγμα αυτού είναι η 35ωρη εβδομάδα εργασίας στη Γαλλία και τα πειράματα τετραήμερης εργασίας σε διάφορες χώρες. Η έρευνα δείχνει ότι αυτά τα μέτρα αυξάνουν την παραγωγικότητα και τη δέσμευση των εργαζομένων.

Επιπτώσεις στην ασφάλεια στο χώρο εργασίας

Ο δικηγόρος Καζάκος προειδοποιεί ότι η έκτη εργάσιμη ημέρα μπορεί να θέσει σε κίνδυνο την ασφάλεια των εργαζομένων. Το 2023, 179 εργαζόμενοι έχασαν τη ζωή τους σε εργατικά ατυχήματα, αναδεικνύοντας τον υψηλό κίνδυνο στην Ελλάδα.

Συνθήκες εργασίας στον τουρισμό

Ο τουρισμός είναι ένας από τους σημαντικότερους τομείς της ελληνικής οικονομίας, αλλά οι συνθήκες εργασίας είναι συχνά δύσκολες και κακοπληρωμένες. Πολλοί εργαζόμενοι σε αυτόν τον τομέα αρνούνται να εργαστούν λόγω κακών συνθηκών και χαμηλών αμοιβών, αποκαλώντας τον «μοντέρνα σκλαβιά». Σε δημοφιλή τουριστικά νησιά όπως η Μύκονος και η Σαντορίνη, οι εποχικοί εργαζόμενοι εργάζονται πλέον επτά ημέρες την εβδομάδα, μοιράζοντας τη διαμονή τους με αρκετούς συναδέλφους.