Σε κάθε περίπτωση, ο Ερντογάν και ο Μητσοτάκης δήλωσαν κατά τη συνάντησή τους στην Αθήνα ότι τερμάτισαν την πρόσφατη περίοδο έντασης μεταξύ των δύο χωρών και άνοιξαν μια νέα εποχή που βασίζεται στην ειρήνη και τη συνεργασία.

Οι δύο ηγέτες, που συναντήθηκαν για το 5ο Συμβούλιο Υψηλού Επιπέδου Συνεργασίας (HDIK), έκαναν συγκεκριμένα βήματα σε τομείς όπως η οικονομία, το εμπόριο και ο τουρισμός για να επιταχύνουν περαιτέρω την τρέχουσα κατάσταση των τουρκικών σχέσεων.

Στη συνέντευξη Τύπου, ο Μητσοτάκης έκανε παραλληλισμό μεταξύ της Διακήρυξης της Αθήνας, που υπογράφηκε για τη διασφάλιση του μέλλοντος των διμερών σχέσεων, και της «τουρκοελληνικής συνθήκης φιλίας, ουδετερότητας, συνδιαλλαγής και διαιτησίας» που υπογράφηκε το 1930.

Η εν λόγω συμφωνία έλυσε ορισμένα ζητήματα που δεν μπορούσαν να επιλυθούν με τη Συνθήκη της Λωζάνης και σηματοδότησε την αρχή μιας ιστορικής εποχής μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας, που βρίσκονταν σε πόλεμο μέχρι πρόσφατα.

Υποστηρίζεται ότι με αυτή την υπενθύμιση, ο Μητσοτάκης θέλει να στείλει το μήνυμα ότι η νέα εποχή που επιθυμούμε να ξεκινήσει μεταξύ των δύο χωρών είναι τουλάχιστον εξίσου σημαντική και ιστορική με τη διαδικασία του 1930.

Η δήλωση αποτελείται από δύο κύρια μέρη. Στο πρώτο μέρος, επιβεβαιώνεται ότι η Τουρκία και η Ελλάδα έχουν όραμα σχέσεων και την απαραίτητη βούληση για τη δημιουργία σχέσεων καλής γειτονίας.

Η δήλωση ανέφερε ότι οι δύο χώρες, που έχουν τη δυνατότητα να αυξήσουν σημαντικά την ευημερία και τον δυναμισμό της περιοχής, θα συνεχίσουν να εργάζονται για τις κοινωνίες των δύο χωρών σε κλίμα φιλίας και εμπιστοσύνης. Έμφαση δίνεται στις φιλικές σχέσεις, στον αμοιβαίο σεβασμό, στην κατανόηση της ειρηνικής συνύπαρξης και στην αποφασιστικότητα για επίλυση κάθε είδους διαφοράς με ειρηνικά μέσα σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο.

Στο δεύτερο μέρος παρουσιάζονται τα στοιχεία στα οποία συμφώνησαν τα μέρη.

Αποδεχόμενοι τη συνέχιση των εποικοδομητικών και ουσιαστικών πολιτικών ανταλλαγών απόψεων και τη συνέχιση των διερευνητικών και συμβουλευτικών συνομιλιών για την επίλυση των προβλημάτων του Αιγαίου, ο Ερντογάν και ο Μητσοτάκης αποφάσισαν να συνεχίσουν τη θετική ατζέντα, ιδίως σε τομείς όπως το εμπόριο, η οικονομία, ο τουρισμός. , μεταφορών και ενέργειας, στο πλαίσιο του Κοινού Σχεδίου Δράσης. Οι δύο ηγέτες στοχεύουν να αυξήσουν τον όγκο του εμπορίου από 5 δισεκατομμύρια δολάρια σε 10 δισεκατομμύρια δολάρια.

Η Τουρκία και η Ελλάδα συμφώνησαν σε μέτρα για την αποτροπή επανάληψης στρατιωτικών και πολιτικών εντάσεων του παρελθόντος στην Ανατολική Μεσόγειο και το Αιγαίο Πέλαγος.

Ερντογάν και Μητσοτάκης αποφάσισαν να λάβουν «μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης, συμπεριλαμβανομένων μέτρων στον στρατιωτικό τομέα, τα οποία θα συμβάλουν στην εξάλειψη περιττών πηγών έντασης και συναφών κινδύνων» και συμφώνησαν να απέχουν από ενέργειες και πρωτοβουλίες που θα αποδυνάμωναν και θα απαξιούσαν. το περιεχόμενο και το πνεύμα της δήλωσης.

Οι ηγέτες συμφώνησαν επίσης στην ακόλουθη δήλωση: «Αναλαμβάνουν την υποχρέωση να απέχουν από οποιαδήποτε δήλωση, πρωτοβουλία ή ενέργεια που θα έθετε σε κίνδυνο τη διατήρηση της ειρήνης και της σταθερότητας στις περιοχές τους».

Η τελική συμφωνία στη δήλωση αντικατοπτρίστηκε στο κείμενο ως εξής: «Τα μέρη θα προσπαθήσουν να επιλύσουν κάθε διαφορά που θα προκύψει μεταξύ τους φιλικά, μέσω απευθείας διαβουλεύσεων ή άλλων μέσων που θα καθοριστούν από κοινού, σύμφωνα με τον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών. “.

Ιδιαίτερα αξιοσημείωτες ήταν οι αποφάσεις της διακήρυξης για την αποτροπή εντάσεων και την ειρηνική επίλυση των προβλημάτων. Η Τουρκία και η Ελλάδα συγκρούστηκαν στρατιωτικά κατά τη διάρκεια της κρίσης Kardak το 1996 και της κρίσης της Ανατολικής Μεσογείου το 2019-2020.

Τα προβλήματα που εγείρουν τα μέρη στο Αιγαίο και τη Μεσόγειο είναι πολλά, όπως η υφαλοκρηπίδα, το πλάτος των χωρικών υδάτων, ο καθορισμός εναέριου χώρου, το πρόβλημα των νησίδων άγνωστης προέλευσης ή ακόμα και ο οπλισμός των 12 νησιών.

Μετά τις συναντήσεις τους τους τελευταίους μήνες, τα Υπουργεία Άμυνας Τουρκίας και Ελλάδας κατέληξαν σε συμφωνία για την εφαρμογή 29 μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης που περιλαμβάνονται στον κατάλογο των μερών.

Αν και η Διακήρυξη της Αθήνας αποκαλύπτει μια συναίνεση αρχών για τον τρόπο επίλυσης των προβλημάτων, δεν διευκρινίζει πώς και σε ποιες παραμέτρους θα οικοδομηθεί αυτή η προσπάθεια.

Όταν ο Μητσοτάκης έθεσε τα προβλήματα της Ανατολικής Μεσογείου και του Αιγαίου στη συνέντευξη Τύπου, είπε: «Θα είμαστε έτοιμοι να μιλήσουμε για τα προβλήματα της υφαλοκρηπίδας όταν έρθει η ώρα. Μετέφερε το μήνυμα ότι το διεθνές ναυτικό δίκαιο παίζει σημαντικό ρόλο στην επίλυση αυτών των ζητημάτων.

Ο Ερντογάν από την πλευρά του τόνισε ότι δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα που να μην μπορούν να επιλύσουν η Τουρκία και η Ελλάδα και είπε ότι μπορούν να δώσουν το παράδειγμα στον κόσμο επιλύοντας διμερή ζητήματα.

Με αυτά τα μηνύματα, οι αξιολογήσεις των μερών τόνισαν το γεγονός ότι προτίμησαν να αφήσουν την επίλυση των δύσκολων προβλημάτων στον χρόνο και να ενισχύσουν τη σχέση εμπιστοσύνης σε αυτή τη διαδικασία.

Τα δύο σημαντικά θέματα για τα οποία ο Ερντογάν και ο Μητσοτάκης δεν έκρυψαν τις διαφορές τους στις συνεντεύξεις Τύπου τους είναι το Κυπριακό και το μειονοτικό.

Μητσοτάκης τόνισε ότι η επίλυση του Κυπριακού θα πρέπει να βασίζεται σε ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Ανέφερε το μοντέλο διμερούς ομοσπονδίας δύο τμημάτων. Αυτό το μοντέλο περιλαμβάνει τη συνέχιση της ύπαρξης της Κυπριακής Δημοκρατίας με μικρές αλλαγές.

Ο Ερντογάν είπε ότι το Κυπριακό πρέπει να επιλυθεί με βάση τις πραγματικότητες του νησιού και στη βάση της λύσης των δύο κρατών. Ως αποτέλεσμα, η Άγκυρα επιθυμεί τη δημιουργία δύο χωριστών κρατών στα οποία οι Ελληνοκύπριοι και οι Τουρκοκύπριοι θα εκπροσωπούνται εξίσου και κυρίαρχα. Η διαφωνία μεταξύ των μερών απέτρεψε την επανέναρξη των ειρηνευτικών συνομιλιών, η τελευταία από τις οποίες έλαβε χώρα στο Κραν Μοντάνα της Ελβετίας το 2017.

Ερντογάν και Μητσοτάκης εξέφρασαν επίσης τις διαφορετικές θέσεις τους για τις μειονότητες. Παρόλο που και οι δύο ηγέτες αναγνωρίζουν ότι οι μειονότητες που ζουν στα εδάφη τους αποτελούν μια γέφυρα μεταξύ των δύο χωρών, διαφωνούν σχετικά με τους νομικούς ορισμούς και τα δικαιώματα των μειονοτήτων. Ο Ερντογάν είπε ότι η μειονότητα που ζει στη Δυτική Θράκη πρέπει να οριστεί ως «Τούρκοι» και να χρησιμοποιήσει τα δικαιώματά της βάσει του διεθνούς δικαίου.

Ο Μητσοτάκης, από την άλλη, επεσήμανε ότι η μειονότητα στη Δυτική Θράκη χαρακτηρίστηκε ως «μουσουλμανική μειονότητα» στη Συνθήκη της Λωζάνης και ότι η Ελλάδα αντιμετώπισε ανάλογα τους πολίτες της.

Η Τουρκία επικρίνει το κλείσιμο συλλόγων και ιδρυμάτων από την ελληνική κυβέρνηση που χρησιμοποιούν το όνομα «τουρκικός» και δεν επιτρέπει στα μέλη της μειονότητας να εκλέγουν τους δικούς τους θρησκευτικούς εκπροσώπους.

Η Ελλάδα, από την άλλη, αντιδρά στη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί και στην αποτυχία να ανοίξει το ιεροδιδασκαλείο της Heybeliada, το οποίο έκλεισε από το 1971.

Αναφερόμενος στο θέμα των θεωρήσεων στη δήλωσή του, ο Μητσοτάκης είπε ότι συζητήθηκε και το θέμα της άρσης βίζας για τους Τούρκους φοιτητές, προκειμένου να διασφαλιστούν στενότερες σχέσεις μεταξύ Τούρκων και Ελλήνων φοιτητών.

Ο Μητσοτάκης είπε επίσης ότι θα αποκατασταθεί η πρακτική που επιτρέπει στους Τούρκους πολίτες να επισκέπτονται 10 ελληνικά νησιά στο ανατολικό Αιγαίο επτά ημέρες το χρόνο με βίζα κατά την άφιξή τους.

Λέσβος, Λήμνος, Χίος, Σάμος, Λέρος, Κάλυμνος, Κως, Ρόδος, Σύμη και Μέις.

Σύμφωνα με την ελληνική εφημερίδα Τα Νέα, το κόστος της βίζας θα είναι 60 ευρώ.