Το πρόβλημα της ελευθερίας είναι ένα από τα αμετάβλητα θέματα της πολιτικής ατζέντας. Ερωτήματα για το τι είναι ελευθερία και ποιος πρέπει να είναι ελεύθερος στην αρχαία Ελλάδα τέθηκαν και στην Ευρώπη μετά τη Γαλλική Επανάσταση. Σε αυτές τις χώρες, ενώ οι παραδοσιακοί και θρησκευτικοί κώδικες δίνουν έμφαση στην ελεύθερη βούληση, γενικά δίνουν έμφαση στα κοινωνικά όρια. Εξάλλου, αυτό το ζήτημα της ελευθερίας είναι μια τεράστια συζήτηση. Η αντανάκλασή του σήμερα είναι το ζήτημα της ελευθερίας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ειδικά στην επερχόμενη προεκλογική ατζέντα, η ελευθερία των μέσων κοινωνικής δικτύωσης είναι στην κορυφή της ατζέντας ξανά και ξανά. Για να μην αναφέρουμε το ζήτημα του Habermass για τη δημόσια σφαίρα των μέσων κοινωνικής δικτύωσης ως ξεχωριστό θέμα συζήτησης, υπάρχει ανάγκη να αντιμετωπιστεί το ζήτημα της ελευθερίας των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Ειδικά μετά την εξαγορά του Twitter από τον Έλον Μασκ, είναι αδύνατο να μην δούμε τι συμβαίνει σε αυτή την πλατφόρμα και να μην μιλήσουμε για αυτό.

Είναι αδύνατο να μην μιλήσουμε γιατί πολλά από τα έγγραφα και τις αποκαλύψεις που προέκυψαν μετά τον Μασκ βασίστηκαν σε προηγούμενες εμπειρίες μας. Αυτές οι ανακαλύψεις και τα αρχεία αποκάλυψης έδειξαν για άλλη μια φορά σε όλους ότι οι πλατφόρμες μέσων κοινωνικής δικτύωσης δεν είναι δωρεάν γενικά. Να τονιστεί βέβαια και πάλι ότι γίνεται συζήτηση για ελευθερία, που συνήθως γίνεται στο Twitter. Η σύγκρουση μεταξύ της παλιάς και της νέας διοίκησης του Twitter έχει αναδείξει ορισμένες σκοτεινές περιοχές.

Στη σύγκρουση μεταξύ αυτών των δύο δομών διαχείρισης και των διαφορετικών απόψεών τους, η ελευθερία είναι ένα σημαντικό σημείο στην ημερήσια διάταξη. Ένας λόγος που βρίσκει και κοινωνική ανταπόκριση είναι η ελευθερία. Ως εκ τούτου, μπορεί επίσης να ονομαστεί στρατηγική ζώνη αμοιβαίας πάλης. Για το λόγο αυτό, εξελίξεις όπως οι ισχυρισμοί της πρώην κυβέρνησης για αυξημένη ρητορική μίσους ή τα συνθήματα του Μασκ χωρίς πουλιά συνδέονται με αυτόν τον αγώνα. Είναι δύσκολο να πούμε ότι το θέμα του ανοίγματος λογαριασμών που έκλεισαν μετά τον Μασκ σχετίζεται άμεσα με την ελευθερία, αλλά υπάρχουν και ενέργειες που σχετίζονται με τις «ελεύθερες» ομιλίες στο Twitter. Ως εκ τούτου, οι διαφορές μεταξύ της θέσης της παλιάς διοίκησης και της θέσης της νέας διοίκησης είναι πιο εντυπωσιακές.

Η ευαισθησία της νέας διοίκησης ως προς τον λόγο απέναντι σε διαφορετικές ομάδες δεν είναι ίδια με αυτή της παλιάς διοίκησης, το θέμα μπορεί να εξηγηθεί εδώ με ένα είδος αισθητηριακής προσέγγισης. Για παράδειγμα, όταν ληφθούν υπόψη οι ισχυρισμοί και οι επικρίσεις για την αύξηση του ρατσιστικού λόγου, η πρώην διοίκηση μπορεί να επέλεξε ένα συγκεκριμένο περιεχόμενο με μεγαλύτερη ευαισθησία, ενώ η νέα διοίκηση μπορεί να αφήσει ένα ευρύτερο πεδίο για αυτό το θέμα, το οποίο μπορεί να πυροδοτήσει ρατσιστικό λόγο. Από την άλλη, όταν περνάμε από το παράδειγμα των ΗΠΑ, ενώ η σκληρή ρητορική προς τους Ρεπουμπλικάνους κρίθηκε πιο ανεκτή από την πρώην κυβέρνηση, η νέα κυβέρνηση μπορεί να παρέμβει με την παραμικρή κριτική, σαν πιο ευαίσθητος αισθητήρας. Είναι ακόμη δυνατό να διαβαστεί αυτή η κατάσταση μέσα από τις επικρίσεις του Μασκ. Η επιβολή κυρώσεων στα λόγια των δημοσιογράφων που τα επικρίνουν ευθέως μπορεί να είναι παράδειγμα υποκειμενικότητας των διοικήσεων. Αυτή η κατάσταση μπορεί επίσης να εξεταστεί ως προς τις θρησκευτικές ευαισθησίες.

Ως αποτέλεσμα, οι τρύπες του κόσκινου μπορεί να γίνουν μεγαλύτερες ή μικρότερες ανάλογα με το ποιος ελέγχει τα μερίδια. Σίγουρα οι ευαισθησίες της προηγούμενης διοίκησης και της περιόδου Μασκ διέφεραν. Για το λόγο αυτό, ενώ επιτρέπεται περισσότερος χώρος σε ορισμένες περιοχές, η άλλη πλευρά μπορεί να είναι πιο συμπιεσμένη. Επομένως, γενικά, είναι απαραίτητο να προσεγγίσουμε λίγο πιο προσεκτικά τους λόγους ελευθερίας που αφορούν τους τομείς των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Οι διαστάσεις των μέσων κοινωνικής δικτύωσης όπως ο ρόλος της επικοινωνίας, η ικανότητα αλληλεπίδρασης, η διαφάνεια στη διαχείριση και η συμμετοχή είναι αναμφισβήτητες, αλλά αυτές οι συνεισφορές δεν είναι ιερές.

Ομοίως, το γεγονός ότι η ροή πληροφοριών και ειδήσεων προέρχεται από χρήστες δεν υποδηλώνει την ύπαρξη ενός απεριόριστου χώρου ελευθερίας. Όπως και οι διαρροές που ήρθαν ξανά στο φως με τις αποκαλύψεις του Twitter και που εμφανίστηκαν με διαφορετικούς τρόπους στο παρελθόν, οι λεγόμενες ελεύθερες ζώνες είναι στην πραγματικότητα τα όρια που χαράσσουν για εμάς οι εταιρείες τεχνολογίας και οι ιδιοκτήτες αυτών των πλατφορμών. Ομοίως, λόγω των σχέσεων μεταξύ αυτών των εταιρειών και των κρατών, δεν υπάρχουν εντελώς ελεύθερες ζώνες. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο το ζήτημα ενός πιο ελεύθερου Twitter, πριν ή τώρα, μετατρέπεται σε ζήτημα εγκυρότητας.

Κοιτάζοντας πίσω, έχουμε το ακόλουθο αποτέλεσμα. Στο Twitter, η πρώην κυβέρνηση κατηγορεί τη νέα κυβέρνηση ότι είναι αντιδημοκρατική και πιστώνει ρητορική μίσους. Η νέα κυβέρνηση, αντίθετα, δίνει έμφαση στην όσο το δυνατόν μεγαλύτερη απελευθέρωση του Twitter και το κατηγορεί ότι λογοκρίνει το παρελθόν, προωθεί μια πολιτική άποψη για το παρελθόν ή διαδίδει ριζοσπαστικές απόψεις που δεν είναι γενικά αποδεκτές. Το ερώτημα λοιπόν είναι: είναι πραγματικά δωρεάν το Twitter και οι πλατφόρμες μέσων κοινωνικής δικτύωσης;

Φυσικά, η μία πλευρά της υπόθεσης είναι το Twitter, από την άλλη το Facebook και το σκάνδαλο της Cambridge Analytica. Μεταδεδομένα που αποκαλύφθηκαν από τις αποκαλύψεις του Snowden και συλλέχθηκαν από τηλέφωνα, τη Microsoft, την Google, το Twitter και το Facebook με διαφορετικά προγράμματα παρακολούθησης. Ζητήματα όπως η παρακολούθηση, η παρακολούθηση, η χειραγώγηση και οι προσπάθειες παραπληροφόρησης που έχουν προκύψει στα έγγραφα του Wikileaks θα πρέπει να είναι αρκετά για να δείξουν ότι αυτές οι περιοχές δεν είναι ελεύθερες. Δεν αρκεί όμως…

Για κάποιο λόγο, ο τρόπος με τον οποίο τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης χρησιμοποιήθηκαν για τη χειραγώγηση των μαζών κατά τη διάρκεια της Αραβικής Άνοιξης, της Πορτοκαλί Επανάστασης και του Εμφυλίου Πολέμου στη Συρία, καθώς και η φασαρία των υπηρεσιών πληροφοριών σε αυτόν τον τομέα, αγνοείται για οποιονδήποτε λόγο. Για παράδειγμα, κατά τη διάρκεια των πρόσφατων καταστροφών στην Τουρκία, ομάδες που κατευθύνονται σε διευθύνσεις που δεν είναι μέσω ψεύτικων λογαριασμών, λογαριασμοί που παραπλανούν τους ανθρώπους μέσω ψεύτικων ειδήσεων θα πρέπει να είναι αρκετές για να δούμε ότι αυτός ο τομέας δεν είναι πάντα αθώος. Αλλά αυτό δεν συμβαίνει…

Εν ολίγοις, παρόλο που τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης φωνάζουν «είμαι ελεύθερος, είμαι ελεύθερος, είμαστε ελεύθεροι», είναι στην πραγματικότητα μια περιοχή όπου διεξάγονται πολλοί αγώνες, όπου διαφορετικά κράτη παρακολουθούν και κατευθύνουν κοινωνίες και κοινότητες για τα συμφέροντά τους, και προσπαθούν να διαμορφώσουν τις απόψεις τους.

Ναι, είναι αναμφίβολα πολύτιμο ως πεδίο έκφρασης, αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι υπάρχουν οργανώσεις ή κράτη που θέλουν να επωφεληθούν από αυτή την ευλογία με διαφορετικό τρόπο. Οι δεσμοί με τις υπηρεσίες πληροφοριών των χωρών όπου είναι εγκατεστημένες αυτές οι πλατφόρμες δεν είναι πλέον κρυφές. Όπως φαίνεται στο παράδειγμα του Twitter στις αποκαλύψεις του Μασκ, γνωρίζουμε πλέον τις ενέργειες της Κίνας στο πρόβλημα του TikTok μέσω διαφορετικών εξηγήσεων. Οι συζητήσεις για τη ρωσική παρέμβαση στις αμερικανικές εκλογές όπου ο Τραμπ είναι πρόεδρος και οι ισχυρισμοί για παρέμβαση της Κίνας σε εκλογές όπου ο Μπάιντεν είναι πρόεδρος είναι άλλα παραδείγματα.

Ενώ όλες αυτές οι παγκόσμιες συζητήσεις και εξελίξεις είναι εμφανείς, η συζήτηση σχετικά με το εάν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι δωρεάν ή όχι στην Τουρκία παραμένει λίγο ήπια. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο είναι ελλιπές να αφιερώνονται αυτοί οι χώροι, όπου όλοι οι πολιτικοί παράγοντες επικεντρώνονται στο δρόμο των εκλογών, και να ορίζονται αυτές οι πλατφόρμες ως πολιτικοί χώροι επόμενης γενιάς. Το να χαρακτηρίζεις τα social media, όπου υπάρχουν κάθε είδους παραπληροφόρηση, χειρισμοί και επιχειρήσεις, ως χώρους ελευθερίας με ρομαντικές προσεγγίσεις, σημαίνει ότι δεν γνωρίζεις αυτές τις πλατφόρμες.

Εν ολίγοις, θα λειτουργήσει μόνο εάν χρησιμοποιήσουμε αυτά τα πεδία με ορθολογικές προσεγγίσεις. Ωστόσο, μπορούμε να επωφεληθούμε από τις ευεργετικές του διαστάσεις διακρίνοντας το αληθινό από το ψεύτικο, φιλτράροντας τα εισερχόμενα μηνύματα, επιβεβαιώνοντας τη διάδοση ειδήσεων, χωρίς να χάνουμε τα μάτια μας.

Διαφορετικά, θα καβαλήσουμε έναν οιωνό, ας εκπλαγεί ο Αλλάχ στο τέλος μας…