Talha Köse & Yücel Acer
Σε κρίσιμες στιγμές που οι σχέσεις μεταξύ των χωρών βρίσκονται σε κρίση και οι διαδικασίες διαλόγου και διαπραγματεύσεων μεταξύ πολιτικών και διπλωματών μπλοκάρονται, τα think tanks, ο Τύπος και η ακαδημαϊκή κοινότητα συνεχίζουν τις προσπάθειές τους να διατηρήσουν ζωντανούς τους διαύλους επικοινωνίας μεταξύ των μερών. Σχέδια και προβολές προσανατολισμένες στη λύση επιχειρείται να ωριμάσουν με εναλλακτικές διαδικασίες λύσης. Σε αυτό το πλαίσιο, διοργανώνονται συνεδρίες καταιγισμού ιδεών για τη σύγκλιση των προσεγγίσεων των μερών και την επίλυση των ανησυχιών τους. Η γεωγραφία της Ανατολικής Μεσογείου υπήρξε επίσης μάρτυρας εντάσεων, συμπεριλαμβανομένης της Τουρκίας, τα τελευταία χρόνια. Οι κοινές ζώνες ευκαιριών από τις οποίες μπορούν να επωφεληθούν όλοι οι ενδιαφερόμενοι στην περιοχή έχουν αντικατασταθεί από ένταση και ανταγωνισμό. Σχεδόν όλοι οι ενδιαφερόμενοι ήταν της γνώμης ότι αυτή η κατάσταση δεν ήταν βιώσιμη, αλλά δεν υπάρχει σαφής οδικός χάρτης για την ανάπτυξη και τη δημιουργία ενός νέου μοντέλου σχέσεων που θα βασίζεται στη συνεργασία στην περιοχή. Οι συνεχιζόμενες εντάσεις υποστηρίζουν σενάρια απώλειας-απώλειας για τα μέρη.

Κέντρο Πολιτικής Ασφάλειας της Γενεύης (Κέντρο Πολιτικής Ασφάλειας της Γενεύης-GCSP) Με την ονομασία της Πρωτοβουλίας για την Ανατολική Μεσόγειο, από το 2020 έχει συγκεντρώσει εμπειρογνώμονες από 6 χώρες που συνορεύουν με την Ανατολική Μεσόγειο και παρατηρητές από τρίτες χώρες, και το δεύτερο κανάλι (δεύτερο κομμάτιΜια διαδικασία διαλόγου που ονομάζεται ) βρίσκεται σε εξέλιξη. Από το τέλος του 2020, έχουν οργανωθεί συνολικά 9 εργαστήρια, συμπεριλαμβανομένων τριών διαδικτυακά κατά την περίοδο της πανδημίας.

Στο πλαίσιο αυτής της διαδικασίας διαλόγου, το Κέντρο διοργάνωσε επίσης εργαστήρια στα οποία συγκεντρώθηκαν ειδικοί από την Τουρκία και την Ελλάδα. Το 2022, πραγματοποιήθηκαν περιφερειακά εργαστήρια στην Κωνσταντινούπολη και την Αθήνα, καθώς και συναντήσεις στην Ελβετία, όπου συγκεντρώθηκαν ειδικοί από την Τουρκία και την Ελλάδα.

Το γεγονός ότι οι σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών ήταν τεταμένες τα τελευταία χρόνια έχει κάνει αυτή τη διαδικασία διαλόγου σημαντική και πολύτιμη. Μπορούμε να πούμε ότι τα εργαστήρια είχαν ως στόχο την ανάπτυξη προτάσεων για την επίλυση υφιστάμενων προβλημάτων στην Ανατολική Μεσόγειο και το Αιγαίο Πέλαγος. Στο πλαίσιο αυτό, οι συναντήσεις αποκάλυψαν και τις αντιλήψεις των λαών των δύο χωρών μεταξύ τους. Ουσιαστικά, γίνεται κατανοητό ότι η αντίληψη για τους Τούρκους και την Τουρκία στην ελληνική κοινωνία βασίζεται στο άγχος και μερικές φορές φόβο για διάφορους λόγους, ότι υπάρχει ανησυχία για την ένταξη των θαλάσσιων περιοχών της Τουρκίας μεταξύ των ελληνικών νησιών του Αιγαίου και ότι τελικά είναι θεωρείται φυσικό να συνεργαστεί με άλλες ισχυρές χώρες και με την ΕΕ κατά της Τουρκίας. Αυτές οι προσεγγίσεις εκφράστηκαν από όλα τα μέρη κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων.

Η περίοδος, η οποία ήταν ουσιαστικά πολύ τεταμένη από σχεδόν το 2019 έως τον Φεβρουάριο του 2023, και μάλιστα όλοι οι δίαυλοι πολιτικού διαλόγου ανεστάλησαν, μετατράπηκε σε μια περίοδο όπου η αλληλοβοήθεια και τα θερμά μηνύματα εντάθηκαν μετά τους σεισμούς του Φεβρουαρίου 2023. Την επόμενη περίοδο, γενικά Αναμένεται ότι αυτή η διαδικασία θα εξελιχθεί σε τακτική διαδικασία διαλόγου και είναι σημαντικό οι διαδικασίες συναντήσεων υψηλού επιπέδου να ξαναρχίσουν για να συζητηθούν και να επιλυθούν τα προβλήματα. Τελευταία θετική εξέλιξη ήταν η επίσημη επίσκεψη του νέου Έλληνα ΥΠΕΞ στην Τουρκία στις 4 Σεπτεμβρίου και η αποστολή θερμών διμερών μηνυμάτων για επανέναρξη του θεσμικού διαλόγου.

Αναζητώντας μια κοινή αφήγηση για τις τουρκοελληνικές σχέσεις

Στο σημείο αυτό, οι συμμετέχοντες στον τουρκοελληνικό διάλογο που διοργάνωσε το Κέντρο Πολιτικής Ασφαλείας της Γενεύης εξέδωσαν ανακοίνωση. Η δήλωση με τίτλο «Συνέχεια του Διαλόγου: Δήλωση Ελλήνων και Τούρκων μελών της Πρωτοβουλίας για την Ανατολική Μεσόγειο» που δημοσιεύτηκε στον ιστότοπο του Κέντρου προέρχεται από την Ελλάδα. Δάσκαλος. Πέτρος Λιάκουρας, Αντιστράτηγος απόστρατος Ιωάννης Αναστασάκης και η κ. Αντωνία Δήμου, Διευθύντρια του Ινστιτούτου Ασφαλείας και Αμυντικής Ανάλυσης Αθηνών και Καθηγήτρια από την Τουρκία. Yucel Acer, Prof. Talha Köse και Αναπλ. Υπογράφεται από τον Zuhal Mert Uzuner. Η κατανόηση μιας λύσης μπορεί να είναι δυνατή μόνο με τη διαμόρφωση μιας κατανόησης και αφήγησης σχετικά με το πρόβλημα και την κατεύθυνση της λύσης. Ο διάλογος και οι διαπραγματεύσεις που πραγματοποιήθηκαν από εμπειρογνώμονες με την υποστήριξη διαμεσολαβητών συνέβαλαν στη διαμόρφωση μιας τέτοιας κοινής αφήγησης.

Πριν από περίπου εκατό χρόνια, Τούρκοι και Έλληνες τερμάτισαν τις δεκαετίες συγκρούσεων μέσω της Συνθήκης της Λωζάνης και δημιούργησαν μια σχεδόν θαυματουργή φιλία τη δεκαετία του 1930, αλλά από τότε, με την εξέλιξη των κανόνων του διεθνούς ναυτικού δικαίου, έχουν προκύψει νέες διαφωνίες για ζητήματα που δεν ήταν στο τραπέζι της Λωζάνης θα είχαν προκύψει. Ωστόσο, υποστηρίζεται ότι τα σημερινά προβλήματα, τα οποία είναι πολύ λιγότερο περίπλοκα από εκείνα που επιλύθηκαν πριν από εκατό χρόνια, είναι πιο εύκολο να λυθούν και ότι η επίλυση αυτών των προβλημάτων θα δημιουργήσει μια κερδοφόρα κατάσταση και για τις δύο χώρες. Υποστηρίζεται ότι θα έχει μεγάλη συμβολή, ιδίως εάν η επίλυση θεμάτων που αφορούν τους θαλάσσιους χώρους γίνεται σύμφωνα με την αρχή της «ισότητας», όπως ορίζεται τόσο από το εθιμικό διεθνές δίκαιο όσο και από τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το δίκαιο του η θάλασσα.Θάλασσα.

Τονίζεται ότι ο τουρκικός και ο ελληνικός λαός ζουν δίπλα-δίπλα για εκατοντάδες χρόνια, μοιράζονται την ίδια γεωγραφία, έχουν αναπτύξει κοινά στοιχεία πολιτισμού και παράδοσης και ότι Έλληνες και Τούρκοι δεν θεωρούν ο ένας τον άλλον εχθρούς, σε ατομικό επίπεδο, αρκετά το αντίθετο. είναι καλοί φίλοι, όπως αποδεικνύεται από τις τελευταίες έρευνες κοινής γνώμης που πραγματοποιήθηκαν και στις δύο χώρες. Σε αυτό το πνεύμα, τονίζεται ότι τα μέλη και των δύο κοινοτήτων μπορούν να συμβάλουν στην υπέρβαση προκαταλήψεων και στρεβλών αντιλήψεων για το άλλο μέρος και στο να γίνουν κατανοητές οι θεμιτές ανησυχίες του άλλου μέρους.

Έτσι, επιβεβαιώνεται ότι οι ηγέτες που έχουν εισέλθει πρόσφατα σε μια διαδικασία διαλόγου και αξίζουν την πλήρη υποστήριξη στις προσπάθειές τους μπορούν να ενθαρρυνθούν και να υποστηριχθούν προκειμένου να ολοκληρωθούν τα θεμέλια της ειρηνικής και παραγωγικής ενότητας γειτονιάς που τέθηκαν πριν από εκατό χρόνια. Η επιτυχία στην εύρεση κοινού εδάφους θα έχει θετικές επιπτώσεις σε όλη την Ανατολική Μεσόγειο, πέρα ​​από τα σύνορα Τουρκίας και Ελλάδας, και θα αποτελέσει πηγή έμπνευσης για άλλους, ιδιαίτερα σε μια εποχή που, στο βόρειο τμήμα της περιοχής, οι πολιτικές διαφορές μετατράπηκαν σε πόλεμο . που οδηγεί σε αιματοχυσία και καταστροφή. Στο πλαίσιο αυτό, επιβεβαιώνεται ότι δεν πρέπει να χαθεί η ευκαιρία που προσφέρει η περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, το λίκνο διαφόρων πολιτισμών, να ρίξει φως για άλλη μια φορά στην ανθρωπότητα.

Αυτή η δήλωση, που συμφωνήθηκε από εμπειρογνώμονες και από τις δύο χώρες και δίνει έμφαση στον συνεχή διάλογο, τη δικαιοσύνη, την επίλυση προβλημάτων σε αυτή τη βάση και τη δημιουργία φιλικών σχέσεων, έχει μεγάλη αξία και σημασία. Ελπίζουμε ότι αυτό το νέο θετικό περιβάλλον θα μετατραπεί σε μια περίοδο κατά την οποία θα εδραιωθεί μια ολοκληρωμένη συνεργασία και φιλία, αντί των υπαρχόντων φόβων και προβλημάτων που πηγάζουν από την ιστορία και χρησιμοποιούνται περιστασιακά από τις μεγάλες δυνάμεις σήμερα.

Μολονότι τα ζητήματα μεταξύ των χωρών είναι περίπλοκα και δύσκολα επιλύονται, είναι απαραίτητο να διατηρηθούν ανοιχτοί οι δρόμοι του διαλόγου. Είναι ένα σημαντικό βήμα προς μια λύση για τα μέρη να επιλύσουν τα ζητήματα ορίζοντας τα ως κοινό πρόβλημα και συμφωνώντας σε αφηγήσεις που βασίζονται στη δικαιοσύνη. Η υιοθέτηση αυτής της προσέγγισης από το κοινό και τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής είναι ένα σημαντικό βήμα προς τα εμπρός για την επίλυση των προβλημάτων. Τα πρόσφατα εποικοδομητικά βήματα που έγιναν από υψηλόβαθμους Τούρκους και Έλληνες πολιτικούς διαμορφωτές φαίνονται πολλά υποσχόμενα για την επίλυση των προβλημάτων. Η υποστήριξη αυτών των προσπαθειών και η απόκτηση θετικής ανταπόκρισης από μεγάλα τμήματα της κοινωνίας είναι τουλάχιστον εξίσου πολύτιμη με τις ίδιες τις προσπάθειες. Το Κέντρο Πολιτικής Ασφάλειας της Γενεύης και οι προσπάθειες υποστήριξης της διπλωματίας δεύτερου δρόμου και πρωτοβουλιών επίλυσης συγκρούσεων στις τουρκοελληνικές σχέσεις και τα θέματα της Ανατολικής Μεσογείου είναι σημαντικές πρωτοβουλίες προς αυτή την κατεύθυνση. Οι σχέσεις μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας έχουν εισέλθει σε πιο μετριοπαθή πορεία μετά τις φυσικές καταστροφές και στις δύο χώρες. Οι επαφές των ηγετών των δύο χωρών στη Σύνοδο Κορυφής του Βίλνιους και οι επαφές των υπουργών Εξωτερικών των δύο χωρών αυτή την εβδομάδα μεταμορφώνουν αυτή την πορεία σε μια πιο συγκεκριμένη διαδρομή. Η υποστήριξη αυτού του θετικού οδικού χάρτη με ιδέες, πρακτικές και εποικοδομητικά βήματα θα βοηθήσει τη διαδικασία να παράγει ταχύτερα και πιο αποτελεσματικά αποτελέσματα.