Ο καθηγητής Κοινωνιολογίας Γρηγόριος Λάξος και η ομάδα του από το Πάντειο Πανεπιστήμιο της πρωτεύουσας ΑθήναΔιεξήγαγε έρευνα με 17.000 ιερόδουλες στην Τουρκία. Μιλώντας στη βρετανική εφημερίδα The Times, η καθ. «Μερικές γυναίκες κάνουν αυτή τη δουλειά μόνο για να τραφούν, για να κερδίσουν χρήματα για ένα κέικ ή τοστ», είπε ο Λάξος.

Το ημερολόγιο έδειχνε 23 Απριλίου 2010, όταν ο τότε Έλληνας πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου ανακοίνωσε στο νησί Μέις ότι η χώρα του θα υποβάλει αίτηση στον μηχανισμό βοήθειας της ΕΕ και στο ΔΝΤ. Η οικονομική κρίση, που σιγά σιγά έλεγαν ότι «έρχεται» μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004 στην Αθήνα, έσκασε και επίσημα εκείνη την ημερομηνία.

Πέντε χρόνια και επτά μήνες έχουν περάσει από την ιστορική διακήρυξη Παπανδρέου. Ενώ χώρες όπως η Ιρλανδία, η Ισπανία, η Πορτογαλία και η ελληνική Κύπρος ξεπέρασαν τις οικονομικές τους κρίσεις χάρη στις συνταγές της ΕΕ και του ΔΝΤ, η Ελλάδα παρέμεινε στάσιμη.

Τι άλλαξε στον γείτονά σου σε 5 χρόνια και 7 μήνες; Τι συνέβη στην πολιτική σκηνή; Ποιος ήταν ο αντίκτυπος της κρίσης στο κοινό; Οι Έλληνες εξακολουθούν να είναι ο τύπος «χτυπήστε τους και αφήστε τους να παίξουν»;

Ο εκπρόσωπος της Hürriyet Athens, Yorgo Kırbaki, διερεύνησε τις πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές διαστάσεις της κρίσης:

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

– Το πρώτο εξάμηνο του 2009 ο τότε πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλής κατάλαβε ότι η οικονομική κρίση ήταν αναπόφευκτη και σαν να ήθελε να παραιτηθεί από την εξουσία, γνωρίζοντας ότι θα την έχανε νωρίς. ψήφος δήλωσε. Με το σύνθημα «Λεφτά υπάρχουν», ο ηγέτης του σοσιαλιστή του Πασόκ Γιώργος Παπανδρέου κέρδισε εύκολα τις εκλογές, λαμβάνοντας 42,5 τοις εκατό των ψήφων.

Κώστας Καραμανλής

– Λίγοι μήνες ήταν αρκετοί για να βρεθεί στα πρόθυρα της χρεοκοπίας η Ελλάδα, το χρέος της οποίας έφτανε τα 400 δισ. ευρώ. Ο Παπανδρέου διαπραγματεύτηκε ποσό 110 δισ. ευρώ «1. Υπέγραψε το «Πακέτο Διάσωσης». Μειώθηκαν για πρώτη φορά οι μισθοί δημοσίων υπαλλήλων και συνταξιούχων. Για πρώτη φορά έγιναν βήματα είσπραξης φόρων. Η ανταπόκριση ήταν συντριπτική. Τον Νοέμβριο του 2011 ο Παπανδρέου αναγκάστηκε να παραιτηθεί. Μετά από δύο διαδοχικές εκλογές τον Μάιο και τον Ιούνιο του 2012, το κεντροδεξιό κόμμα της Νέας Δημοκρατίας και το σοσιαλιστικό κόμμα Πασόκ σχημάτισαν κυβέρνηση συνασπισμού.

– Πρωθυπουργός έγινε και ο αρχηγός της Νέας Δημοκρατίας Αντώνης Σαμαράς. Ο Σαμαράς υπέγραψε «2. Υπέγραψε τη «Συμφωνία Διάσωσης». Νέα μέτρα λιτότητας, νέοι φόροι, νέες αυξήσεις… Η κυβέρνηση Σαμαρά κράτησε 2,5 χρόνια.

– Στις πρόωρες εκλογές του τρέχοντος Ιανουαρίου, ο Συνασπισμός της Ριζοσπαστικής Αριστεράς (ΣΥΡΙΖΑ), που είχε περίπου 4 με 5 τοις εκατό στις προηγούμενες εκλογές, έγινε πρώτο κόμμα με 36,5 τοις εκατό των ψήφων με μεγάλες υποσχέσεις. Ο αρχηγός του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξης Τσίπρας έγινε πρωθυπουργός σχηματίζοντας κυβέρνηση συνασπισμού με το λαϊκιστικό εθνικιστικό κόμμα των Ανεξάρτητων Ελλήνων (ΑΝΕΛ).

Αλέξης Τσίπρας

– Ο Τσίπρας που συγκρούστηκε με την ΕΕ έφερε την Ελλάδα στο χείλος της εξόδου από το ευρώ και της επιστροφής στη δραχμή. Αυτό τέθηκε σε δημοψήφισμα. Ανέστρεψε όμως πορεία την τελευταία στιγμή και διαπραγματεύτηκε τα 86 δισ. ευρώ με τους δανειστές»3. Υπέγραψε τη «Συμφωνία Διάσωσης». Στις εκλογές του Σεπτεμβρίου, ο Τσίπρας διατήρησε την εξουσία με 33,5 τοις εκατό των ψήφων. Έτσι, εκλογές έγιναν 4 φορές σε 5 χρόνια και 7 μήνες κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα. Μετά τη μετάβαση της χώρας στη δημοκρατία το 1974, η Νέα Δημοκρατία, ένα από τα κόμματα που λάμβανε το 40 με 50 τοις εκατό των ψήφων σε κάθε εκλογές, έπεσε στο 28 τοις εκατό και το ΠΑΣΟΚ στο 6 τοις εκατό. Κατά τη διάρκεια της κρίσης, το νεοναζιστικό κόμμα Χρυσή Αυγή (7%) έγινε το τρίτο κόμμα στη Βουλή.

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

– Το χρέος της Ελλάδας, που ήταν 400 δισ. ευρώ πριν την κρίση, εξακολουθεί να ανέρχεται στα 330 δισ. ευρώ, παρά την εξάλειψη των 110 δισ. ευρώ το 2012, καθώς και όλα τα μέτρα λιτότητας και λιτότητας που ελήφθησαν μετά από 5 χρόνια και 7 χρόνια. Ο κατώτατος μισθός, που ήταν 751 ευρώ πριν την κρίση, έπεσε στα 586 ευρώ. Αυξήθηκε ο μισθός εργαζομένου 3 ετών στον ιδιωτικό τομέα από 889 ευρώ σε 644 ευρώ.

– Προ κρίσης καταργήθηκαν δύο ετήσια επιδόματα αποδοχών δημοσίων υπαλλήλων και συνταξιούχων. Στον ιδιωτικό τομέα τα επιδόματα από 2 μισθούς έγιναν 1 μισθό.

– Οι συντάξεις μειώθηκαν κατά 48 τοις εκατό. Η μέση σύνταξη είναι 665 ευρώ.

– Το ποσοστό ανεργίας, που ήταν 9,5 τοις εκατό το 2009, αυξήθηκε στο 26,5 τοις εκατό λόγω της κρίσης. Ο αριθμός των εγγεγραμμένων ανέργων πλησίαζε το 1,5 εκατομμύριο.

– Ο αριθμός των εγκαταστάσεων μικρής και μεσαίας δυναμικότητας που έκλεισαν σε 5 χρόνια και 7 μήνες έφτασε τις 250.000.

– Το χρηματικό ποσό που «εξατμίστηκε» την περίοδο της κρίσης είναι ακριβώς 100 δισ. ευρώ. Το 2009, το ύψος της ρευστότητας σε κυκλοφορία σε τράπεζες και αγορές στην Ελλάδα ανήλθε σε 262 δισ. ευρώ. Υποχώρησε στα 153 δισ. ευρώ τον περασμένο Σεπτέμβριο. Ο έλεγχος των εκροών κεφαλαίων εφαρμόζεται στις τράπεζες από τα τέλη του περασμένου Ιουνίου. Όποιος έχει χρήματα στην τράπεζα δεν μπορεί να κάνει ανάληψη άνω των 420 ευρώ την εβδομάδα. Δεν είναι σαφές πότε θα αρθούν οι έλεγχοι εκροών κεφαλαίων.

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΖΩΗ

– Κατά τη διάρκεια της κρίσης, το βιοτικό επίπεδο των Ελλήνων πολιτών έπεσε κατά 25 τοις εκατό. Η κρίση συνεχίζει να εκδηλώνεται παντού, από τη μουσική βιομηχανία μέχρι το ποδόσφαιρο, από τις υπηρεσίες υγείας που παρέχονται στα νοσοκομεία μέχρι το επίπεδο εκπαίδευσης στα σχολεία.

– Στη μουσική βιομηχανία, οι καλλιτέχνες δεν ετοιμάζουν πλέον νέα CD κάθε χρόνο όπως παλιά. Νέα CD προσφέρονται επίσης ως προσφορές από εφημερίδες. Η πρακτική του single headliner στα music halls έγινε παρελθόν με την κρίση. Οι αίθουσες μουσικής, που ανοίγουν μόνο δύο ημέρες την εβδομάδα, προσελκύουν πελάτες μόνο εάν εμφανιστούν πολλοί headliners μαζί.

– Στον τομέα του ποδοσφαίρου που έχει πληγεί από την κρίση, εδραιωμένες ομάδες όπως η ΑΕΚ, ο Ηρακλής, ο Άρης και ο Όφης έχουν χρεοκοπήσει. Υποβιβάστηκαν από τη Super League στον Ερασιτεχνικό όμιλο. ΑΕΚ και Ηρακλής επέστρεψαν στη Super League μέσα σε 3 χρόνια.

– Στα νοσοκομεία, οι ασθενείς καλούνται να φέρουν τα φάρμακά τους, ακόμη και τους επιδέσμους τους από το σπίτι, εάν πρέπει να χειρουργηθούν. Οι ασθενείς λαμβάνουν ραντεβού μήνες αργότερα για χειρουργική επέμβαση ή εξετάσεις.

– Η έλλειψη του απαραίτητου εξοπλισμού στα σχολεία είναι ορατή παντού, από τουαλέτες μέχρι εργαστήρια. Καθώς οι δημόσιοι υπάλληλοι δεν προσλαμβάνονται από το δημόσιο, υπάρχει σοβαρή έλλειψη εκπαιδευτικών. Τα ιδιωτικά σχολεία και τα ιδιωτικά εκπαιδευτικά ιδρύματα, που προηγουμένως δεν πλήρωναν ΦΠΑ, τώρα πρέπει να πληρώσουν φόρο 13%. Σκηνές σχεδόν ανήκουστες πριν από την κρίση θεωρούνται πλέον ρουτίνα. Σε πολλά μέρη μπορεί κανείς να δει ανθρώπους να ξαπλώνουν στους δρόμους, στα πάρκα και να ψάχνουν φαγητό σε κάδους απορριμμάτων.

ΑΚΟΜΑ ΖΟΥΝ ΚΑΛΑ

– Παρ’ όλη αυτή τη ζοφερή εικόνα της πολιτικής, οικονομικής και κοινωνικής ζωής, το βιοτικό επίπεδο του ελληνικού λαού μπορεί ακόμα να θεωρηθεί καλό. Για παράδειγμα, ένας Αθηναίος που είναι δημόσιος υπάλληλος μάλλον δεν χρειάζεται να ανησυχεί για το ενοίκιο. Πάνω από το 80 τοις εκατό του πληθυσμού της χώρας κατέχει ακίνητη περιουσία.

– Καθημερινά ένας δημόσιος υπάλληλος στην Αθήνα ξοδεύει 3 με 4 ευρώ σε ένα καφέ και πίνει το smoothie ή το φρεντότσινο του. Θα δειπνήσει σίγουρα στην ταβέρνα μια με δύο φορές την εβδομάδα. Θα διασκεδάσει με τους φίλους του το Σαββατοκύριακο. Παρά την κρίση, κάνει τουλάχιστον 10 με 15 ημέρες διακοπές τον χρόνο.

– Φυσικά, αυτά τα πρότυπα δεν έχουν καμία σχέση με αυτά πριν από 5 χρόνια και 7 μήνες. Ο δημόσιος υπάλληλος από την Αθήνα δεν μπορεί να ταξιδέψει στο εξωτερικό, δεν μπορεί να πάει διακοπές για ένα μήνα, δεν μπορεί να αλλάξει αυτοκίνητο κάθε 2-3 χρόνια και δεν μπορεί να αγοράσει ρούχα από πανάκριβες μάρκες.

– Στην Ελλάδα που έχει γύρω στα 11 εκατομμύρια κατοίκους υπάρχουν 4,5 εκατομμύρια συνταξιούχοι. Ο μέσος μισθός είναι 665, αλλά σημαντικό μέρος των συνταξιούχων έχει αποταμιεύσεις. Γιατί πριν την κρίση έμπαιναν 1200-1500 ευρώ στην τσέπη του ίδιου συνταξιούχου.

– Ο Έλληνας συνταξιούχος δεν έχει ακόμα το πρόβλημα της «ύπαρξης». Δεν έχω δει πολλούς συνταξιούχους να ψάχνουν δουλειά για να συμπληρώσουν τον προϋπολογισμό τους. Αυτό που θα πω είναι ότι το κράτος είναι φτωχό στην Ελλάδα, όχι ο λαός. Αν πεις υπνάκο, είναι υπνάκος, αν πεις συρτάκι, είναι συρτάκι, αν πεις μπουζούκι, είναι μπουζούκι. Όλα είναι εκεί, όλα είναι ζωντανά. Είναι λιγότερο από πριν…