Ο Ερντογάν συναντήθηκε επίσης με την Πρόεδρο της Ελλάδας Κατερίνα Σακελλαροπούλου στην Αθήνα. Μετά τις συναντήσεις με Σακελλαροπούλου και Μητσοτάκη θα πραγματοποιηθεί η 5η σύσκεψη της ΥΔΙΚ με τη συμμετοχή πολλών υπουργών και από τις δύο πλευρές. Η τελευταία συνεδρίαση του συμβουλίου, που πραγματοποιήθηκε στη Σμύρνη το 2016, δεν μπόρεσε να πραγματοποιηθεί λόγω των εντάσεων μεταξύ των δύο χωρών, ιδιαίτερα για την Ανατολική Μεσόγειο και για τις πωλήσεις F-16.

Η Τουρκία και η Ελλάδα εισήλθαν σε περίοδο χαλάρωσης των σχέσεών τους από τα τέλη του 2022. Μετά τους σεισμούς της 6ης Φεβρουαρίου στο Καχραμανμαράς, η Ελλάδα ήταν μεταξύ των χωρών που έλαβαν τα πιο γρήγορα μέτρα έρευνας, διάσωσης και ανθρωπιστικής βοήθειας και έδειξαν αλληλεγγύη, επιταχυνόμενη τη διαδικασία μαλάκυνσης. Η νίκη Ερντογάν και Μητσοτάκη στις καλοκαιρινές εκλογές και στις δύο χώρες έδωσε στα κόμματα την ευκαιρία να προχωρήσουν τη διαδικασία της ύφεσης.

Ο Ερντογάν και ο Μητσοτάκης πραγματοποίησαν δύο συναντήσεις, πρώτα στη Λιθουανία, όπου ήταν παρόντες στη σύνοδο του ΝΑΤΟ τον Ιούλιο, και στη συνέχεια στη Νέα Υόρκη, όπου επισκέφθηκαν τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) τον Σεπτέμβριο και έθεσαν τα θεμέλια της ΥΔΙΚ. συνάντηση.

Στη συνάντηση της ΥΔΙΚ συζητήθηκαν συγκεκριμένες αποφάσεις σε τομείς όπως η ενίσχυση των οικονομικών και εμπορικών σχέσεων, η συνεργασία στους τομείς του τουρισμού και του πολιτισμού, η μεταφορά ενέργειας στην Ευρώπη σε όλη την Τουρκία και την Ελλάδα και έργα μεταφορών. Τα μέρη θα πρέπει επίσης να λάβουν μέτρα για την καταπολέμηση της παράτυπης μετανάστευσης και των ανησυχιών για την ασφάλεια.

Η Ελλάδα θέλει τους αιτούντες άσυλο που έφτασαν παράνομα στα ελληνικά νησιά από τουρκικό έδαφος, μέρος της συμφωνίας μετανάστευσης που υπεγράφη μεταξύ Τουρκίας και Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) το 2016, να γίνονται δεκτοί εκ νέου από την Τουρκία.

Μετά τη συνάντησή τους, ο Ερντογάν και ο Μητσοτάκης ανακοίνωσαν ότι συμφώνησαν να αυξήσουν τον τρέχοντα όγκο εμπορίου από περίπου 5 δισεκατομμύρια δολάρια σε 10 δισεκατομμύρια δολάρια. Επιπλέον, αναδείχθηκαν νέες συνεργασίες στον τομέα του τουρισμού και του πολιτισμού.

Η ασφάλεια και ο «αγώνας κατά της τρομοκρατίας» ήταν επίσης μεταξύ των θεμάτων της ημερήσιας διάταξης. Ο Ερντογάν επανέλαβε ότι η Τουρκία είναι ικανοποιημένη με το κλείσιμο του στρατοπέδου του Λαυρίου στην Ελλάδα από την διοίκηση της Αθήνας, γνωστό ως βάση που χρησιμοποιεί το PKK, και τόνισε ότι μετέφερε το μήνυμα ότι είναι απαραίτητο να επιδειχθεί προσοχή για να αποτραπεί η δημιουργία παρόμοιων στρατοπέδων.

Ο Ερντογάν είχε προηγουμένως τονίσει ότι «τρομοκρατικά στοιχεία» εξακολουθούν να επιχειρούν στο ελληνικό έδαφος.

Στο δελτίο τύπου αναφέρεται επίσης ότι έχουν ληφθεί συγκεκριμένα μέτρα κατά της παράτυπης μετανάστευσης.

Η Διακήρυξη Καλής Γειτονίας που υπέγραψαν Ερντογάν και Μητσοτάκης στο τέλος της συνάντησης της ΥΔΙΚ αναμένεται να αποτελέσει ένα σημαντικό έγγραφο που θα δείξει πώς θα προχωρήσουν πλέον οι διμερείς σχέσεις Τουρκίας-Ελλάδας.

Σε δήλωσή του στην ελληνική εφημερίδα Καθημερινή πριν από την επίσκεψή του στην Αθήνα, ο Ερντογάν είπε ότι η «διακήρυξη σχέσεων φιλίας και καλής γειτονίας» θα επιβεβαιώσει την πρόθεση των μερών να αναπτύξουν διμερείς και περιφερειακές σχέσεις.

Αναφερόμενος στο θέμα των θεωρήσεων στη δήλωσή του, ο Μητσοτάκης είπε ότι συζητήθηκε και το θέμα της άρσης βίζας για τους Τούρκους φοιτητές, προκειμένου να διασφαλιστούν στενότερες σχέσεις μεταξύ Τούρκων και Ελλήνων φοιτητών.

Ο Μητσοτάκης είπε επίσης ότι θα αποκατασταθεί η πρακτική που επιτρέπει στους Τούρκους πολίτες να επισκέπτονται 10 ελληνικά νησιά στο ανατολικό Αιγαίο επτά ημέρες το χρόνο με βίζα κατά την άφιξή τους.

Λέσβος, Λήμνος, Χίος, Σάμος, Λέρος, Κάλυμνος, Κως, Ρόδος, Σύμη και Μέις.

Σύμφωνα με την ελληνική εφημερίδα Τα Νέα, το κόστος της βίζας θα είναι 60 ευρώ.

Στη συνέντευξη Τύπου που πραγματοποιήθηκε μετά τη σημερινή συνάντηση, και οι δύο πλευρές εξέφρασαν τη θετική τους προσέγγιση για την επικείμενη διαδικασία.

Ενώ ο Ερντογάν είπε: «Δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα που να μην μπορεί να λυθεί μεταξύ μας, αρκεί να εστιάζουμε στην ευρύτερη εικόνα και να μην είμαστε ανάμεσα σε αυτούς που διασχίζουν τη θάλασσα και πνίγονται στο ρέμα», ο Μητσοτάκης είπε: «Όλα αυτά είναι σημάδι της φιλίας που μας ενώνει».

Οι δηλώσεις των πλευρών πριν από τη συνάντηση έδειξαν ότι ήταν αισιόδοξοι για το άνοιγμα μιας νέας σελίδας στις σχέσεις τους. Στην ομιλία του στην κοινοβουλευτική ομάδα του AKP την περασμένη εβδομάδα, ο Πρόεδρος Ερντογάν είπε ότι η Τουρκία είναι έτοιμη να ανοίξει μια νέα σελίδα στις σχέσεις της με την Ελλάδα.

Σε δήλωσή του στην Καθημερινή, ο Ερντογάν ανακοίνωσε το μήνυμα που θα μεταφέρει στον Μητσοτάκη με τα εξής λόγια.

«Θα του πω το εξής: Κυριάκο, φίλε μου, δεν θα σε απειλήσουμε αν δεν μας απειλήσεις. Ελάτε, ας χτίσουμε εμπιστοσύνη μεταξύ των δύο χωρών μας. Ας ενισχύσουμε τη διμερή συνεργασία σε όλους τους τομείς, συμπεριλαμβανομένης της οικονομίας, του εμπορίου, των μεταφορών, της ενέργειας, της υγείας, της τεχνολογίας, της εκπαίδευσης και της νεολαίας. Ας δείξουμε αμοιβαία φροντίδα και προσοχή στα ιστορικά και πολιτιστικά αγαθά των χωρών μας.

Είτε πρόκειται για θέματα του Αιγαίου, είτε για την κοινή καταπολέμηση της λαθρομετανάστευσης είτε για τα επίμονα προβλήματα της τουρκικής μειονότητας στην Ελλάδα, δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα που να μην μπορούμε να επιλύσουμε με διάλογο με καλή αμοιβαία θέληση.

Σε δήλωσή του την περασμένη εβδομάδα, ο Μητσοτάκης τόνισε ότι υπάρχουν προβλήματα μεταξύ των κομμάτων, αλλά αυτό δεν θα τον εμπόδιζε να υποδεχθεί τον Ερντογάν στην Αθήνα. Στον ελληνικό Τύπο σημειώθηκε ότι η προσέγγιση του Ερντογάν «Ας ανοίξουμε μια νέα σελίδα» έγινε δεκτή στην Αθήνα.

Ως εξέλιξη που κάνει την πιο θετικό κλίμα μεταξύ Άγκυρας και Αθήνας.

Οι κρίσεις στην Ανατολική Μεσόγειο και το Αιγαίο μεταξύ Τουρκίας, Ελλάδας και Κυπριακής Δημοκρατίας, που συνεχίστηκαν το 2019-2020, φαίνεται να έχουν υποχωρήσει τα τελευταία χρόνια. Ωστόσο, δεν έχει σημειωθεί ακόμη πρόοδος στην επίλυση των διαφορών απόψεων που αποτελούν τη βάση των προβλημάτων.

Η Άγκυρα λέει ότι η Αθήνα επιδιώκει ένα μαξιμαλιστικό κέρδος στην Ανατολική Μεσόγειο μέσω της υφαλοκρηπίδας των νησιών της Μεσογείου, ενώ η Ελλάδα λέει ότι οι γεωτρήσεις της Τουρκίας στην περιοχή είναι παράνομες και παραβιάζουν τα κυριαρχικά της δικαιώματα.

Η Τουρκία και η Ελλάδα αντιμετωπίζουν δυσκολίες τόσο στα χωρικά τους ύδατα όσο και σε θέματα εναέριου χώρου, λόγω του ότι δεν χαράσσονται σύνορα στο Αιγαίο. Απαντώντας στην ερώτηση της Καθημερινής για το θέμα αυτό, ο Ερντογάν ανέφερε τη φόρμουλα του Διεθνούς Δικαστηρίου χωρίς να αναφέρει ονόματα:

«Έχουμε πολλά προβλήματα κοντά στην υφαλοκρηπίδα. Πρέπει να τα εξετάσουμε συνολικά. Δεν είναι η σωστή προσέγγιση να προσεγγίζουμε τα θέματα επιλεκτικά, να μιλάμε για άλλα και να μην μιλάμε για άλλα. Γιατί είναι όλα αλληλένδετα. Όταν καταφεύγουμε στη διεθνή δικαιοδοσία, δεν πρέπει να αφήνουμε κανένα πρόβλημα πίσω μας. Αλλά πάνω από όλα πρέπει να μιλάμε με τόλμη για όλα μας τα προβλήματα και να κατευθύνουμε σωστά την κοινή μας γνώμη».

Ενώ ο Ερντογάν είπε ότι η Τουρκία έχει τη βούληση να επιλύσει τα ζητήματα με ειρηνικά μέσα, έδωσε επίσης το μήνυμα στην Ελλάδα να μείνει μακριά από συμβουλές τρίτων.

Στις συναντήσεις στην Αθήνα ανταλλάσσονται απόψεις και για αυτά τα θέματα. Στη συνάντηση που πραγματοποιήθηκε τον περασμένο μήνα στην Άγκυρα μεταξύ των αντιπροσωπειών του τουρκικού και του ελληνικού Υπουργείου Άμυνας, αποφασίστηκε η εφαρμογή μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης για την αποφυγή ανεπιθύμητων γεγονότων στο Αιγαίο.

Το Κυπριακό ήταν επίσης στην ατζέντα Ερντογάν και Μητσοτάκη. Η Τουρκία και η τουρκοκυπριακή πλευρά σημείωσαν ότι η ελληνική πλευρά είχε αντισταθεί σε μια λύση κατά τις τελευταίες διαπραγματεύσεις που διεξήχθησαν στο Crans-Montana της Ελβετίας το 2017. Ανήγγειλε ότι θα συζητήσει τώρα τη λύση των δύο κρατών, όχι το μοντέλο διτμηματικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας που προβλέπεται στο πλαίσιο των παραμέτρων του ΟΗΕ.

Η ΕΕ, οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Ελλάδα και η Βρετανία, που είναι οι εγγυητές του νησιού μαζί με την Τουρκία, πιέζουν την Άγκυρα να συνεχίσει να συζητά αυτό το θέμα στο πλαίσιο του μοντέλου ΟΗΕ. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες άρχισε να εργάζεται για την έναρξη μιας νέας διαδικασίας κατά τις συναντήσεις του με τα μέρη τον Σεπτέμβριο. Φαίνεται ότι αυτή η διαδικασία δεν έχει προχωρήσει λόγω του πολέμου μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς, ενώ πρόβλημα δημιουργεί και η αντίθεση της τουρκικής πλευράς στον διορισμό νέου ειδικού εκπροσώπου για την Κύπρο.

Στη συνέντευξη Τύπου ο Μητσοτάκης είπε: «Οι αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών για το Κυπριακό είναι πολύ σημαντικές για εμάς. Οι εξελίξεις στο Κυπριακό πρέπει να κινηθούν προς αυτή την κατεύθυνση».

Ο Ερντογάν είπε: «Μια δίκαιη, μόνιμη και διαρκής λύση του Κυπριακού, με βάση τα δεδομένα στο νησί, θα ωφελήσει ολόκληρη την περιοχή. »

Δεν είναι σαφές εάν θα υπάρξει νέα εξέλιξη στη διαδικασία κατά τις συναντήσεις μεταξύ Τούρκων και Ελλήνων ηγετών, αλλά αναμένεται ότι η εκτόνωση του κλίματος μεταξύ Άγκυρας και Αθήνας θα έχει θετικό αντίκτυπο στο κυπριακό πρόβλημα.