ΤΙΜΟΛΟΓΙΟ ΕΥΧΗΣ

Από την ανεξαρτησία της το 1991, η Βόρεια Μακεδονία έχει βιώσει σοβαρές διαταραχές στις διαδικασίες ένταξής της σε διεθνείς θεσμούς λόγω της ταυτότητας, της ιστορίας, του πολιτισμού, της γλώσσας και των εθνικών συμβόλων της.

Η γειτονική Ελλάδα, χρησιμοποιώντας το δικαίωμα αρνησικυρίας της από το 1991, έχει εμποδίσει την ένταξη της Βόρειας Μακεδονίας τόσο στο ΝΑΤΟ όσο και στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ). Το όνομα και τα εθνικά σύμβολα της χώρας έχουν σχολιαστεί. Με τη συμφωνία των Πρεσπών που υπογράφηκε το 2018, τα θέματα μεταξύ των δύο χωρών έχουν μερικώς επιλυθεί. Λόγω της επιμονής και της αμοιβαίας συμφωνίας της Ελλάδας, το όνομα της Δημοκρατίας της Μακεδονίας άλλαξε σε «Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας». Έτσι, η χώρα μπόρεσε να γίνει μέλος του ΝΑΤΟ το 2020, αλλά δεν έχει ακόμη ξεκινήσει διαπραγματεύσεις με την ΕΕ. , όπου έλαβε το καθεστώς της «υποψήφιας χώρας» το 2005.

Πιστεύοντας ότι είχε ξεπεράσει το πιο σημαντικό πρόβλημα στη διαδικασία ένταξης στην ΕΕ αλλάζοντας το όνομά της, η Βόρεια Μακεδονία μπλόκαρε επίσης από τη Γαλλία το 2019. Την περίοδο που η Γαλλία άρει το βέτο, το έκανε για το βέτο της Βουλγαρίας.

Η Βουλγαρία, η πρώτη χώρα που αναγνώρισε την ανεξαρτησία της Βόρειας Μακεδονίας το 1992, άσκησε βέτο στη διαδικασία ένταξης της χώρας το 2020 για ιστορικούς και πολιτιστικούς λόγους. Η Βουλγαρία ισχυρίζεται ότι η Βόρεια Μακεδονία δεν έχει εκπληρώσει τους όρους της συμφωνίας φιλίας που υπέγραψε το 2017, ότι η κοινή επιτροπή ιστορίας που δημιούργησε δεν έχει εκτελέσει το έργο της και ότι η ρητορική μίσους και οι διακρίσεις κατά των Βουλγάρων στη χώρα έχουν αυξηθεί. Η χώρα, της οποίας τα προβλήματα με την Ελλάδα έχουν χάσει 30 χρόνια, πρέπει αυτή τη φορά να κάνει μεγάλη προσπάθεια για να λύσει άλλα ιστορικά προβλήματα με τη Βουλγαρία.

– ΛΟΓΟΙ ΤΩΝ ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΙΩΝ ΚΑΙ ΣΤΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΚΟΜΜΑΤΩΝ

Με επικεφαλής τον Εμμανουέλ Μακρόν, η Γαλλία, η οποία άσκησε βέτο στην έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Βόρειας Μακεδονίας στην ΕΕ το 2019 και μπλόκαρε τη διαδικασία, υπέβαλε πρόταση για επίλυση της σύγκρουσης μεταξύ Βουλγαρίας και Βόρειας Μακεδονίας το 2022 και επιτάχυνση της ενταξιακής διαδικασίας στην ΕΕ. Ωστόσο, η εν λόγω πρόταση· Περιέχει διφορούμενα άρθρα για θέματα όπως η ιστορία, η γλώσσα και ο πολιτισμός. Απέχει επίσης πολύ από το να εγγυηθεί την ένταξη στην ΕΕ. Ο Γάλλος πρόεδρος Μακρόν απάντησε σε αυτές τις επικρίσεις σε μια δήλωση που έκανε πρόσφατα: «Η πρόταση δεν είναι τέλεια, αλλά θα φέρει την ένταξη στην ΕΕ στη Βόρεια Μακεδονία».

Η πρόταση που εγκρίθηκε από τα κράτη μέλη της ΕΕ· Στόχος του είναι να διασφαλίσει τα δικαιώματα της βουλγαρικής κοινότητας στη χώρα με το Σύνταγμα της Βόρειας Μακεδονίας και να μειώσει τις προκαταλήψεις κατά των Βουλγάρων στην κοινωνία. Ο αριθμός της βουλγαρικής κοινότητας στη Βόρεια Μακεδονία είναι μια από τις μεγάλες συζητήσεις μεταξύ των δύο χωρών τα τελευταία χρόνια. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της απογραφής του Σεπτεμβρίου 2021, ανακοινώθηκε ότι μόνο 3.504 άνθρωποι στη Βόρεια Μακεδονία, με πληθυσμό 2 εκατομμύρια 97.000.319 αυτοπροσδιορίστηκαν ως Βούλγαροι.

Η Βουλγαρία, από την άλλη πλευρά, ισχυρίζεται ότι αυτά τα στοιχεία είναι αναξιόπιστα. Η βουλγαρική κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι περίπου 90.000 πολίτες της Βόρειας Μακεδονίας έχουν αποκτήσει το δικαίωμα διπλής υπηκοότητας στη Βουλγαρία τις τελευταίες δύο δεκαετίες, με βάση τις οικογενειακές τους ρίζες, και 53.000 αιτήσεις εκκρεμούν για έγκριση.

Επιπλέον, παραμένουν αβεβαιότητες ως προς τη μακεδονική γλώσσα της πρότασης και το περιεχόμενο των διακυβερνητικών διασκέψεων που προγραμματίζονται πριν από την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων, καθώς και την πιθανή μελλοντική θέση της Βουλγαρίας.

Η Βουλγαρία αποδέχθηκε την πρόταση υπό όρους και άρει το βέτο της στη Βόρεια Μακεδονία. Έτσι, όταν το κοινοβούλιο της Βόρειας Μακεδονίας αποδεχθεί την πρόταση και αναγνωρίσει συνταγματικά τη βουλγαρική κοινότητα που ζει στη χώρα, ο δρόμος για τις ευρωπαϊκές διαπραγματεύσεις θα ανοίξει.

Υπό τις παρούσες συνθήκες, το 120μελές κοινοβούλιο της Βόρειας Μακεδονίας δεν διαθέτει πλειοψηφία δύο τρίτων για να αποδεχθεί αυτή την πρόταση. Απαιτείται η υποστήριξη της αντιπολίτευσης για τη συνταγματική τροποποίηση για την εφαρμογή της πρότασης. Το κόμμα της αντιπολίτευσης στη Βόρεια Μακεδονία, η Εσωτερική Μακεδονική Επαναστατική Οργάνωση-Μακεδονική Εθνική Δημοκρατική Ένωση (VMRO-DPMNE), αντιτίθεται στην πρόταση, την οποία χαιρετίζουν ο Πρόεδρος, ο Πρωθυπουργός και ο Υπουργός Εξωτερικών στα δελτία τύπου τους. «Η μόνη απαίτηση για ένταξη στην ΕΕ είναι· Η αντιπολίτευση, η οποία ισχυρίζεται ότι είναι ο εκβουλγαρισμός της κοινωνίας της πΓΔΜ, διοργανώνει διαδηλώσεις σε διάφορες πόλεις σε όλη τη χώρα από τις πρώτες ημέρες του Ιουλίου, ζητώντας πρόωρες εκλογές. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν επίσης ότι η αντιπολίτευση έχει αυξήσει τις ψήφους της.

Η κοινή γνώμη, από την άλλη πλευρά, είναι της άποψης ότι η Βόρεια Μακεδονία έχει πληρώσει αρκετά ακριβά αλλάζοντας το όνομά της. Η υποστήριξη για ένταξη στην ΕΕ μειώθηκε στη Βόρεια Μακεδονία, σύμφωνα με έρευνα του Ινστιτούτου Πολιτικών Ερευνών (IPIS) που εδρεύει στα Σκόπια. 72,80% των Μακεδόνων που συμμετείχαν στην έρευνα. Το 56% όλων των πολιτών αρνείται να αποδεχθεί την πρόταση της Γαλλίας και να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις με την Ε.Ε.

– ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΑΠΟ ΓΑΛΛΙΑ

Οι συνέπειες της αποδοχής ή της απόρριψης της πρότασης δεν φαίνονται ιδιαίτερα ενθαρρυντικές. Γιατί και στις δύο περιπτώσεις, η Βόρεια Μακεδονία θα μετατραπεί σε μια χώρα όπου οι εντάσεις μεταξύ των διαφορετικών εθνοτικών συνιστωσών είναι υψηλές, μακριά από την ένταξη στην ΕΕ και την υποσχόμενη ευημερία. Εάν η πρόταση γίνει αποδεκτή· Η Βουλγαρία μπορεί να αυξήσει τις εικασίες για οποιοδήποτε ιστορικό πρόσωπο, σύμβολο και γλώσσα της πΓΔΜ στη Βόρεια Μακεδονία και μπορεί να ζητήσει περαιτέρω παραχωρήσεις. Αν και η Ελλάδα δεν χαρακτήρισε νίκη τη λύση του ονόματος, έδειξε την επιρροή της στα Βαλκάνια και την ΕΕ και εκφοβίζει τις χώρες της περιοχής. Η Βουλγαρία μπορεί να διατηρήσει την ίδια στάση για πολλά χρόνια. Υπό αυτές τις συνθήκες, το μέλλον της χώρας στην ΕΕ θα αφεθεί στη συνείδηση ​​της Βουλγαρίας και της Ελλάδας, λόγω ακανθωδών ιστορικών ζητημάτων. Από την άλλη πλευρά, δεν είναι σαφές εάν ένα άλλο μέλος της ΕΕ θα χρησιμοποιήσει το δικαίωμα αρνησικυρίας με το πρόσχημα των οικονομικών προβλημάτων και προβλημάτων ασφάλειας.

Ακόμα κι αν η κυβέρνηση της Βόρειας Μακεδονίας λάβει την υποστήριξη που χρειάζεται τόσο από το κοινοβούλιο όσο και από το κοινό και αποδεχθεί τη γαλλική πρόταση και τους όρους της Βουλγαρίας, δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι η χώρα θα ενταχθεί στην ΕΕ.

Όλες αυτές οι εξελίξεις ενισχύουν το «ατού του βέτο» εντός της ΕΕ και ενισχύουν την πεποίθηση ότι οι απαιτήσεις των επιμέρους χωρών είναι ανώτερες από τις αρχές ολόκληρης της Ευρώπης. Αυτή η κατάσταση είναι ανησυχητική όχι μόνο για τη Βόρεια Μακεδονία αλλά και για τις άλλες χώρες των Δυτικών Βαλκανίων. Έτσι, η ΕΕ μπορεί και να συμβάλει στην άνοδο των εθνικιστικών δυνάμεων στα Βαλκάνια και να επιταχύνει περαιτέρω τον «ανάδρομο εξευρωπαϊσμό» που χρησιμοποιεί ο Ευρωπαίος θεωρητικός Claudio M. Radaelli για να περιγράψει τη διακοπή της μεταρρυθμιστικής διαδικασίας.

– ΑΠΟΡΡΙΨΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ

Ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ δήλωσε ότι «η Βόρεια Μακεδονία έχει αποφασίσει για το μέλλον της και αυτή η πρόταση είναι μια ιστορική ευκαιρία για την ΕΕ να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις». Όπως γίνεται κατανοητό, εάν η πρόταση δεν εγκριθεί από το κοινοβούλιο, θα ερμηνευθεί ως το γεγονός ότι η Βόρεια Μακεδονία δεν έχει εκπληρώσει την απαραίτητη προϋπόθεση για ένταξη και την ευθύνη θα έχει αυτή η μικρή χώρα στη διαδικασία διεύρυνσης της ΕΕ, η οποία είναι ήδη σε μπελάδες.

Οι Αλβανοί της Βόρειας Μακεδονίας ενισχύουν μέρα με τη μέρα την παρουσία τους στην πολιτική και την κοινωνία της χώρας. Ένα σημαντικό μέρος των Αλβανών της χώρας. Αναμένει η Βόρεια Μακεδονία να γίνει μέλος της ΕΕ επιλύοντας ζητήματα ταυτότητας και ιστορίας με άλλες χώρες. Κατά συνέπεια, με την απόρριψη της πρότασης, οι Αλβανοί θα μπορούσαν να κατηγορήσουν τους Μακεδόνες ότι παρεμποδίζουν το ευρωπαϊκό μέλλον της χώρας και οι αντιδράσεις για τη μακεδονική ταυτότητα να αυξηθούν. Πρόσφατα, ο Αλβανός πρωθυπουργός Έντι Ράμα απηύθυνε έκκληση και στην κυβέρνηση της Βόρειας Μακεδονίας, δηλώνοντας ότι η πρόταση της Γαλλίας είναι ο μόνος τρόπος για να ξεκινήσουν οι δύο χώρες διαπραγματεύσεις και ότι πρέπει να γίνει αποδεκτή.

– Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ

Η Τουρκία προσεγγίζει τις ιστορικές και πολιτιστικές συγκρούσεις μεταξύ των χωρών της περιοχής προσεκτικά αλλά ολοκληρωμένα. Η Τουρκία, η οποία έχει πολύ καλές διμερείς σχέσεις με τις χώρες της περιοχής, υποστηρίζει τις αποφάσεις που λαμβάνονται από τα μέρη με συναίνεση αντί να παίρνει θέση.

Μάλιστα, στη διαδικασία αλλαγής ονόματος μεταξύ Ελλάδας και Βόρειας Μακεδονίας, ο υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου είπε ότι σέβονται την απόφαση και των δύο πλευρών και ότι η Τουρκία έχει λάβει μέτρα για να αυξήσει την εμπιστοσύνη στην ένταξη των Δυτικών Βαλκανίων στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ.

Η Τουρκία παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις στον φάκελο μεταξύ Βουλγαρίας και Βόρειας Μακεδονίας και τους υπενθυμίζει με κάθε ευκαιρία ότι οι υποσχέσεις που δόθηκαν στη Βόρεια Μακεδονία πρέπει να τηρηθούν. Η Τουρκία, μέλος του ΝΑΤΟ, έχει επίσης υποστηρίξει την ένταξη της Βόρειας Μακεδονίας στον οργανισμό.

Εν κατακλείδι, η ΕΕ των 27 μελών θα πρέπει να εξετάσει τις επιπτώσεις της Βουλγαρίας και της Ελλάδας στην ευρωπαϊκή διεύρυνση και δεν πρέπει να προσβάλει τα Δυτικά Βαλκάνια την εποχή του ρωσο-ουκρανικού πολέμου. Πρέπει επίσης να προσέξει να μην υπονομεύσει περαιτέρω την αξιοπιστία και την αξιοπιστία της στα μάτια των βαλκανικών κοινωνιών.

***

[Dilek Kütük, İstanbul Medeniyet Üniversitesi Doktora Adayı]

ΠΗΓΗ: Α.Α