Παναγιώτης ΞΟΠΛΙΔΗΣ*
Αθήνα

Η επιδημική κρίση αποκάλυψε την τραγική κατάσταση του ελληνικού δημόσιου συστήματος υγείας, που δημιουργήθηκε από τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές που εφαρμόζουν όλες οι κυβερνήσεις που καθοδηγούνται από την ΕΕ.

Οι κατευθυντήριες γραμμές της ΕΕ ήταν πάντα σαφείς: μείωση των δαπανών για τη δημόσια υγεία και προώθηση των συμπράξεων δημόσιου και ιδιωτικού τομέα με απώτερο στόχο την πλήρη ιδιωτικοποίηση του τομέα.

Αυτή η επίθεση έχει γίνει πιο έντονη από το 2008. Στην Ελλάδα, οι κατά κεφαλήν δαπάνες για την υγεία μειώθηκαν κατά μέσο όρο 8,7 τοις εκατό ετησίως κατά τα πρώτα χρόνια της κρίσης (2009-2013). Ο κρατικός προϋπολογισμός που διατέθηκε για την υγεία μειώθηκε σταθερά από το 2010 έως το 2018, φτάνοντας το 50 τοις εκατό το 2019. Κατά την περίοδο του μνημονίου ΕΕ-ΔΝΤ έκλεισαν έξι ψυχιατρεία και δεκαπέντε γενικά νοσοκομεία. Την ίδια περίοδο έκλεισαν επίσης δημοτικά κέντρα υγείας και πρωτοβάθμιας υγείας σε όλη τη χώρα.

Στον αγώνα κατά του κορωνοϊού, το δημόσιο σύστημα υγείας διαθέτει μόνο 567 κλίνες εντατικής θεραπείας (UCI). Παραμένει μια από τις χώρες με τη χειρότερη θέση στην Ευρώπη όσον αφορά τον UCI ανά 100.000 κατοίκους. Κανονικά, ο αριθμός των UCI στην Ελλάδα θα έπρεπε να είναι περίπου 3.500 λόγω της αναλογίας των ηλικιωμένων στη χώρα. Επιπλέον, ο αριθμός του προσωπικού του νοσοκομείου μειώθηκε από περίπου 104.000 σε 76.000 άτομα. Το ποσοστό των εργαζομένων που εργάζονται με ευέλικτες εργασιακές ρυθμίσεις στον κλάδο έχει επίσης αυξηθεί στο 20 τοις εκατό!

Ο πρωθυπουργός Μητσοτάκης αποκαλεί τον κορωνοϊό «αόρατο εχθρό», αλλά εδώ και αρκετές δεκαετίες, οι εχθροί της δημόσιας υγείας και της δωρεάν υγειονομικής περίθαλψης είναι πολύ ορατοί: οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές που εφαρμόζουν όλες οι κυβερνήσεις.

Η ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΔΙΝΟΝΤΑΙ ΕΠΙΘΕΣΗ

Τα δικαιώματα της εργατικής τάξης και του λαού δέχονται επίσης επίθεση με το πρόσχημα της επιδημίας. Ενώ πρέπει να ληφθούν επείγοντα μέτρα για τη στήριξη του συστήματος δημόσιας υγείας ενάντια στην επιδημία, η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας (ΝΔ) χρησιμοποιεί την τρέχουσα κρίση για να επιταχύνει τα αντισυνδικαλιστικά μέτρα και να περιορίσει τα δημοκρατικά δικαιώματα.

Ανακοινώθηκαν μέτρα υπέρ των εργοδοτών και του κεφαλαίου και αναπτύχθηκαν ρυθμίσεις υπέρ των επιχειρήσεων. Ταυτόχρονα, βλέπουμε νέα μέτρα κατάργησης της εργατικής νομοθεσίας και των συμβάσεων. Περαιτέρω περικοπές μισθών βρίσκονται σε εξέλιξη και η ευέλικτη εργασία είναι ανεξέλεγκτη. Η κυβέρνηση έχει επιβάλει απαγόρευση κυκλοφορίας, αλλά χιλιάδες άνθρωποι αναγκάζονται να εργάζονται σε βιομηχανίες, εργοστάσια και χώρους εργασίας στον τομέα των υπηρεσιών (π.χ. τηλεπικοινωνίες) που είναι εκτεθειμένοι στον ιό.

Η κυβέρνηση στοχεύει να απαγορεύσει τις συνδικαλιστικές και πολιτικές ενέργειες που προκαλούνται από αυτές τις αντισυνδικαλιστικές πολιτικές. Επιπλέον, βρίσκεται σε εξέλιξη μια ολοκληρωμένη αυταρχική εκστρατεία, η οποία νομιμοποιεί ακραία μέτρα ελέγχου, πειθαρχίας και καταστολής. Αυτό δεν αποτελεί κριτήριο για την προστασία της δημόσιας υγείας, καθώς δεκάδες χιλιάδες εργαζόμενοι συνεχίζουν να εργάζονται σε δύσκολες και επικίνδυνες συνθήκες, χωρίς αποτελεσματικές προφυλάξεις ή εξοπλισμό ατομικής προστασίας. Αυτά τα κυβερνητικά μέτρα περιορίζουν και καταστρέφουν την ελεύθερη πολιτική και συνδικαλιστική δραστηριότητα σε μια περίοδο που οι εργοδότες πρέπει να ελέγχονται και τα συνδικάτα και τα μέλη τους πρέπει να λάβουν μέτρα για να παρέμβουν.

ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ΚΑΙ ΑΓΩΝΑΣ ΤΙΣ ΜΕΡΕΣ ΤΗΣ ΠΑΝΔΗΜΙΑΣ

Ένα κύμα αλληλεγγύης έχει επίσης εμφανιστεί ενάντια σε αυτή τη δυστοπική κατάσταση. Οι ακτιβιστές σε όλη την Ελλάδα δεν έχουν ξεχάσει ότι πρέπει να παραμείνουν ενεργοί. Οι σελίδες αλληλεγγύης στο Διαδίκτυο πολλαπλασιάζονται ραγδαία και προσπαθούν να δείξουν ότι κανείς δεν πρέπει να μείνει ανυπεράσπιστος κατά τη διάρκεια της επιδημίας. Μέσα σε λίγες μόνο μέρες δημιουργήθηκαν αμέτρητοι ιστότοποι. Αυτές περιλαμβάνουν τη σελίδα καμπάνιας στο Facebook «Μένουμε ενεργοί – Υγεία, Συλλογικότητα, Αλληλεγγύη», όπου ενημερώνεται ο κόσμος. Ενώ λειτουργεί ως κέντρο οργάνωσης δράσεων αλληλεγγύης, προσπαθεί επίσης να διατηρήσει το πνεύμα της δράσης και να είναι η φωνή των εργαζομένων, των ανέργων, των προσφύγων, των αστέγων και όλων όσων χρειάζονται βοήθεια μέχρι να ολοκληρωθεί αυτή η διαδικασία.

Επίσης καθημερινά αυξάνονται οι συλλογικότητες της γειτονιάς και δημιουργούνται μεγάλα κοινωνικά δίκτυα αλληλεγγύης για να μην μείνει κανείς μόνος. Αντιμέτωποι με την τρέχουσα κυβερνητική πολιτική και την εργοδοτική τρομοκρατία, αναλαμβάνουν την πρωτοβουλία να οργανώσουν και να υπερασπιστούν τους κατοίκους των γειτονιών τους.

Στόχοι:

– Υποστήριξη ευπαθών ομάδων (ηλικιωμένοι, άτομα με αναπηρία κ.λπ.), με την κάλυψη των επισιτιστικών και ιατρικών αναγκών.

– Ικανοποίηση σίτισης και βασικών αναγκών ανέργων, μεταναστών και προσφύγων.

Αυτές οι συλλογικότητες της γειτονιάς – συμπεριλαμβανομένων των λογαριασμών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που δημιούργησαν – προσπαθούν τόσο να ενημερώσουν το κοινό όσο και να υποστηρίξουν πλήρως όλες τις ενέργειες στο χώρο εργασίας, ενώ συγκεντρώνουν και αναφορές καταγγελιών κατά αφεντικών που παραβιάζουν τα δικαιώματα των εργαζομένων. Λαμβάνοντας υπόψη ότι 40.000 άνθρωποι απολύθηκαν ακόμη και πριν από την επιβολή της απαγόρευσης κυκλοφορίας, αυτές οι πρωτοβουλίες είναι πολύ σημαντικές.

Μια επιτυχημένη εκστρατεία αφορούσε τους εργαζόμενους στα σουπερμάρκετ και το δικαίωμά τους να ξεκουράζονται τις Κυριακές. Αρχικά, η κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι τα σούπερ μάρκετ θα είναι ανοιχτά τις Κυριακές. Αλλά την πρώτη Κυριακή μετά την απαγόρευση κυκλοφορίας, οι πωλήσεις μειώθηκαν κατά 50%, καθώς αυτή η εκστρατεία αλληλεγγύης ζητούσε μποϊκοτάζ των κυριακάτικων αγορών. Η απόφαση αυτή τελικά ανατράπηκε και χιλιάδες εργαζόμενοι ανέκτησαν τις ρεπό τους.

Στις 7 Απριλίου, η Παγκόσμια Ημέρα Υγείας σηματοδοτήθηκε από διαδηλώσεις στην Ελλάδα και τονίστηκε η ανάγκη για ένα δημόσιο σύστημα υγείας και το καθολικό δικαίωμα στη δωρεάν υγειονομική περίθαλψη. Διαδηλώσεις οργανώθηκαν από το προσωπικό των νοσοκομείων (γιατροί, νοσηλευτές κ.λπ.) και πραγματοποιήθηκαν σε δεκάδες νοσοκομεία σε όλη την Ελλάδα. Αυτές οι ενέργειες υποστηρίχθηκαν επίσης από αριστερούς ακτιβιστές και άλλα συνδικάτα. Σε ορισμένα μέρη, η αστυνομία προσπάθησε να επιβάλει πρόστιμο στους διαδηλωτές χρησιμοποιώντας τους περιορισμούς στην κίνηση ως δικαιολογία.

Η πρώτη αντίσταση σε αυτό που συνέβαινε αναπτύχθηκε από εργάτες που αρνήθηκαν να θυσιάσουν τα δικαιώματά τους. Δημοσιεύτηκε κείμενο με έμφαση «Τα δικαιώματά μας δεν μπαίνουν σε καραντίνα», το οποίο υπογράφουν 230 σωματεία που οργανώνονται στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα. Εδώ ειπώθηκε: «Το κεφάλαιο είναι αυτό που πρέπει να πληρώσει το λογαριασμό για την υγειονομική κρίση, όχι οι άνθρωποι και οι εργαζόμενοι». Παρόμοιο κείμενο υπέγραψαν και δημοσίευσαν 415 επαγγελματίες υγείας για το δημόσιο σύστημα υγείας.

Η πρώτη μαζική αντίδραση σημειώθηκε στο αεροδρόμιο της Αθήνας κατά της απόλυσης 400 ατόμων στο Sky-Swissport. Οι πρώτες εκκλήσεις για απεργίες έγιναν και στον τομέα των τηλεπικοινωνιών. Οι εργαζόμενοι λένε ότι η υπεράσπιση της ζωής τους είναι η πρώτη τους προτεραιότητα, όχι μόνο κατά τη διάρκεια της πανδημίας, αλλά και ενάντια στην καταστροφική ανισότητα και τη φτώχεια. Απαντούν με συλλογικό αγώνα. Τα αιτήματά τους είναι:

– Απαγόρευση κάθε απόλυσης.

– Καταβολή πλήρους μισθού, χωρίς κρατήσεις ή υπερωρίες.

– Λήψη μέτρων υγιεινής και ασφάλειας στους χώρους εργασίας που συνεχίζουν να λειτουργούν

– Προστασία των ανέργων

Παρ’ όλα αυτά που μας επιβάλλονται, η καταπολέμηση του κεφαλαίου και της κυβέρνησης είναι κρίσιμης σημασίας. Η ταξική πάλη δεν μπορεί να αναβληθεί, γιατί η αντίπαλη τάξη δεν βάζει τέλος στην εκμετάλλευση. Κάθε βήμα της κυβέρνησης και των καπιταλιστών μας το δείχνει ξεκάθαρα.

Πρέπει να αγωνιστούμε σε συνηθισμένες ή απροσδόκητες συνθήκες, αλλά πρέπει να ξεκινήσουμε τον αγώνα σήμερα για να μην αντιμετωπίσουμε χειρότερες καταστάσεις αύριο.

*Συνδικαλιστής, γραμματέας Σωματείου Υπαλλήλων Βιβλιοπωλείου (ΣΥΒΧΘ)

(Μετάφραση: Elif Görgü)