Είναι δίκαιο να πούμε ότι το πρόγραμμα Κομοτηνής/Κομοτηνής, στο πλαίσιο του οποίου ο Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν επισκέφθηκε Τούρκους στη Δυτική Θράκη, κατάφερε να περιορίσει τις ζημιές μετά την «κρίση της Λωζάνης» στην Αθήνα. Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Δημήτρης Τζανακόπουλος σε δηλώσεις του που έκανε πολλές φορές πριν και μετά την Αθήνα είπε: «Η επίσκεψη του Προέδρου Ερντογάν στη Δυτική Θράκη περιλαμβάνει προσευχή και ειδικό γεύμα, δεν θα υπάρξει άλλου είδους εκδήλωση. Στο πλαίσιο του προγράμματος θα πραγματοποιηθεί επίσκεψη και στο «Μειονοτικό Λύκειο Celal Bayar» στην Κομοτηνή. Ωστόσο, αυτό το μέρος του προγράμματος μπήκε και μπήκε στην ημερήσια διάταξη.

Ας ανοίξουμε μια παρέκβαση: γιατί αυτό το λύκειο πήρε το όνομα του Τζελάλ Μπαγιάρ και γιατί ο Μπαγιάρ πήγε στην Ελλάδα το 1952;

Μετά τον εμφύλιο πόλεμο στην Ελλάδα, οι απαιτήσεις της Τουρκίας για τα προβλήματα των Τούρκων στη Δυτική Θράκη είχαν ως αποτέλεσμα την υπογραφή «Πολιτιστικής Συνθήκης» το 1951. Η επίσκεψη του Μπαγιάρ έγινε στο πλαίσιο αυτής της συμφωνίας, μετά το άνοιγμα του «Λυκείου Τζελάλ». Μπαγιάρ». Ένα άλλο ενδιαφέρον σημείο? Η σύζυγος του Bayar, Reşide Hanım, δεν συμπεριλήφθηκε στο πρωτόκολλο ούτε κατά τη διάρκεια αυτής της επίσκεψης ούτε πριν, όταν ο βασιλιάς της Ελλάδας Παύλος και η βασίλισσα του Φρειδερίκη ήρθαν στην Τουρκία. Επειδή υπήρχε ένα «τραύμα σύγκρουσης» που βίωσε η οικογένεια Bayar κατά τη διάρκεια του Πολέμου της Ανεξαρτησίας. Μάλιστα, η Reşide Bayar «πήρε θέση» σε αυτά τα δύο πρωτόκολλα και πήγε στην Προύσα, όπου βρίσκονταν τα σπίτια τους. Ο Celal Bayar, ως «πολιτευτής», επέλεξε να κάνει το δύσκολο βήμα, αλλά η Reşide Hanım σκέφτηκε διαφορετικά. Μια άλλη ιστορική σημείωση, κατά την επίσκεψη του Μπαγιάρ, η έκφραση «τουρκικό» σχολείο αντικατέστησε το «μουσουλμανικό» σχολείο στην πινακίδα του σχολείου Κομοτηνής.

65 χρόνια μετά, κατά την επίσκεψη Ερντογάν ως «προέδρου», εμφανίστηκε η έμφαση στον «μουσουλμάνο». Ο Ερντογάν είχε ήδη χρησιμοποιήσει την έκφραση «τουρκική μειονότητα στη Δυτική Θράκη, με άλλα λόγια η μουσουλμανική μειονότητα» κατά τη συνέντευξη Τύπου του με τον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα. Στην ομιλία του στο δείπνο στο ξενοδοχείο Chris & Eve στην Κομοτηνή είπε: «Είμαστε ένα και με το λαϊκό τραγούδι, το μυθιστόρημα, τον πομάκο, δεν έχουμε τίποτα εδώ. Όπως μόλις είπα, αγαπήσαμε το δημιουργημένο λόγω του δημιουργού του. Στην περίπτωσή μου υπήρχαν Τούρκοι, Πομάχοι και Ρωμαίοι. Μόλις αγάπησες τη δημιουργία για χάρη του δημιουργού της, τελείωσε! Πεπερασμένος! Κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί το αντίθετο! Αν κάποιος ισχυριστεί το αντίθετο, φύγε!

Ο Ερντογάν έδωσε επίσης μια ομιλία «εκτός προγράμματος». Αυτό ανησύχησε κάπως τον Έλληνα υφυπουργό Εξωτερικών Γιάννη Αμανατίδη, ο οποίος συνόδευε την ομάδα του προέδρου. Όταν ο Ερντογάν θέλησε να δώσει μια αυτοσχέδια ομιλία στο πλήθος που είχε συγκεντρωθεί στον κήπο του σχολείου Τζελάλ Μπαγιάρ, ο Αμανατίδης προσπάθησε να παρέμβει λέγοντας: «Μα δεν συμφωνήσαμε έτσι, δεν ήταν στο πρόγραμμα». Ωστόσο, το μικρόφωνο βρέθηκε εκείνη την ώρα και ο Ερντογάν εκφώνησε την ομιλία του.

Σε αυτή την ομιλία, ο πρόεδρος τόνισε επίσης την κοινή θρησκεία και είπε:

Ως Έλληνες πολίτες, πιστεύω ότι η επίλυση αυτών των ζητημάτων με όλους τους συμπατριώτες μας στην περιοχή, είτε Τούρκους είτε Πομάκες, θα ενισχύσει την ενότητα, την αλληλεγγύη και την ενότητα στην Ελλάδα.

Ο Ερντογάν κατά την επίσκεψή του παρουσίασε τα προβλήματα της μειονότητας στη Δυτική Θράκη ως εξής:

«Αυτή τη στιγμή η Ελλάδα έχει εθνικό κατά κεφαλήν εισόδημα 15.000 ευρώ, αλλά στη Δυτική Θράκη είναι 2.000 ευρώ. Είναι ιδιαίτερα δύσκολο να ζήσει κανείς τις πεποιθήσεις του. Το ζήτημα του Μεγάλου Μουφτή δεν έχει ακόμη επιλυθεί. Βλέπουμε ότι ο Μεγάλος Μουφτής έχει έρθει με ραντεβού. Τι λέει η Λωζάνη; Λέει ότι έρχεται από επιλογή. Στην Τουρκία εκλέγεται ο πατριάρχης. Υπάρχει διορισμένος μουφτής στη Δυτική Θράκη. Αλλά το κάνουμε με τους εκλεγμένους, όχι με τους διορισμένους. Δεν καταφέραμε να πάρουμε κανένα αποτέλεσμα για αυτό το θέμα εδώ και χρόνια. Αυτή είναι η Λωζάνη.

Στην Ελλάδα, υπάρχει μια ομάδα περίπου 150.000 ατόμων που ορίζεται ως «μουσουλμανική μειονότητα», η πλειοψηφία των οποίων μιλάει τουρκικά και κατοικεί στη Δυτική Θράκη.

Πριν από την επίσκεψη του Ερντογάν, περίεργα και ανησυχητικά γεγονότα περιελάμβαναν τη σχεδίαση ενός «σταυρού» στα σπίτια ορισμένων Τούρκων με μπλε μπογιά και φωτοτυπίες με τις λέξεις «Ο Ερντογάν θα φύγει, αλλά θα μείνεις» γραμμένες στα τουρκικά. βρέθηκαν πεταμένοι στο έδαφος στο κάποια μέρη.

Τα μέτρα ασφαλείας που ελήφθησαν κατά την επίσκεψη Ερντογάν ήταν πολύ αυστηρά. Μια ομάδα περίπου 100 ατόμων πραγματοποίησε επίσης μια αντιδιαμαρτυρία. Πριν από την επίσκεψη, υπήρξε μια συζήτηση μεταξύ των Τούρκων για την υποστήριξη του «FETO», και όπως συχνά παρατηρείται στην Τουρκία, αυτοί που κατηγόρησαν άλλους έκαναν επίσης αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης επαινώντας τον Φετουλάχ Γκιουλέν.

Αλλαγή λόγου

Μια άλλη σημείωση σχετικά με την επίσκεψη είναι ότι ο Ερντογάν άλλαξε την ερμηνεία του για την «αφομοίωση» διαφορετικά από την επίσκεψή του το 2004. Το εξέφρασε αυτό στην Κομοτηνή κατά τη θητεία του ως πρωθυπουργός:

«Το βασικό είναι το εξής: συνεχίστε να ζείτε μέσα σε αυτήν την κοινωνία, δηλαδή σύμφωνα με τους νόμους και τους κανόνες της Ελλάδας, χωρίς αφομοίωση. Με τις παραδόσεις, τα έθιμα, τις πολιτιστικές αξίες κ.λπ. Τι απαιτεί αυτό; Αν θέλουμε να ζήσουμε εδώ, πρέπει. Το ίδιο ισχύει και για τα αδέρφια μας στη Γερμανία. Έχουμε 2,5 εκατομμύρια αδέρφια και αδερφές εκεί. 650.000 από αυτούς έγιναν πολίτες αυτής της χώρας, τι θα έκαναν στη Γερμανία αν τώρα έλεγαν «δεν ακολουθούμε τους κανόνες εδώ»; Τίποτα. Αλλά πολλά για τον εαυτό τους. Έτσι, ζήστε σε πιο ειρηνικές και πιο ευτυχισμένες συνθήκες διαβίωσης αυξάνοντας τη δύναμή τους εκεί, εντός των κανόνων και των νόμων αυτού του τόπου.

Κατά την επίσκεψη αυτή έκανε τις εξής δηλώσεις: «Η ελληνική πολιτεία δεν πρέπει να ζητά από τους γονείς μου να αφομοιωθούν. Η ενσωμάτωση είναι ξεχωριστό θέμα, αλλά δεν πρέπει να ζητάμε αφομοίωση. Γιατί αυτό δεν το έχουμε ζητήσει ποτέ από κανένα διαφορετικό εθνικό στοιχείο και δεν θα το θέλουμε.