Ο Ιρλανδός γιατρός RR Madden (1709-1886) έφτασε από την Κωνσταντινούπολη στη Σμύρνη μέσω ξηράς, έφιππος, συνοδευόμενος από έναν Τατάρο σύντροφό του, το 1824.

Αυτό το ταξίδι και τις παρατηρήσεις του στη Σμύρνη αφηγείται στην επιστολή του της 22ας Ιανουαρίου 1825 (Επιστολή XII) και το δημοσιεύει. Οι παρατηρήσεις του είναι πολύτιμες και σημαντικές για την ιστορία της Σμύρνης και του άμεσου περιβάλλοντος της. Από την επιστολή του μπορούμε να αντλήσουμε πληροφορίες που δεν βρίσκουμε σε επίσημα οθωμανικά έγγραφα.

Η πρώτη παρατήρηση του Ιρλανδού γιατρού RR Madden ήταν ότι το ταξίδι Κωνσταντινούπολη-Σμύρνη απαιτούσε θάρρος. Γιατί αυτό το ταξίδι στην ξηρά με άλογο απαιτεί σωματική αντοχή. Επιπλέον, οι σέλες των τουρκικών αλόγων δεν ήταν κατάλληλες για τους Ευρωπαίους. Μιλά για την ακαταλληλότητα της τουρκικής σέλας. Τα εδάφη μεταξύ Κωνσταντινούπολης και Σμύρνης είναι πολύ εύφορα αλλά δεν καλλιεργούνται. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχουν πολύ λίγοι άνθρωποι. Ήταν θυμωμένος με αυτή την κατάσταση. Για μια μέρα δεν είδε χωριανούς. Ανάμεσα στην Προύσα και τη Μανίσα, είδε μερικά σπίτια που έμοιαζαν με χωριουδάκια. Βρήκε το περιβάλλον πολύ σκοτεινό. Παρατήρησε ότι η φύση είναι γενναιόδωρη αλλά οι άνθρωποι δεν κάνουν τίποτα. Βαριέται αυτή την κατάσταση. Αποδίδει αυτή την αδράνεια στην τεμπελιά των μουσουλμάνων. Σύμφωνα με τον ίδιο, τα ίχνη του δεσποτισμού είναι ορατά και στο έδαφος. Τα σημάδια της φθοράς της οθωμανικής διοίκησης έπληξαν τους άθλιους χωρικούς των πόλεων. Σύμφωνα με τον ίδιο, είναι γεγονός ότι αυτά τα εδάφη βρίσκονται στα χέρια τυράννων και έχουν γίνει το σπήλαιο των σκλάβων. Φτάνοντας έφιππος, είχε πυρετό και ανέκτησε τις αισθήσεις του αφού ο Τατάρ, ο σύντροφός του, τον φρόντισε καλά και του έδωσε κονιάκ να πιει. Εκφράζει ότι της χρωστάει τη ζωή του. Γνωρίζει επίσης ότι οι Εφέσιοι φέρνουν Ευρωπαίους ταξιδιώτες στην Έφεσο (Selçuk) κάθε χρόνο. Μετά από αυτές τις πληροφορίες, προχωρά στις παρατηρήσεις του για τη Σμύρνη: θρησκευτικές συζητήσεις μεταξύ καθολικών και ορθοδόξων της Σμύρνης, φυτά μοναδικά στη Σμύρνη, υιοθέτηση του Ισλάμ από χριστιανούς, χριστιανές γυναίκες, φαγητό και χοροί, κήποι της Σμύρνης, πρόξενοι, κατάσταση Βρετανών προξένων . και οι βοηθοί τους στο Λεβάντε, καθώς και βρετανικά ζητήματα όπως η αξιοπρέπεια της σημαίας εμπίπτουν στην περιοχή των ενδιαφερόντων του.

ΜΟΝΟ ΘΕΜΑ ΤΟΥΣ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΣΧ

Η πόλη της Σμύρνης, όπως και άλλες τουρκικές πρωτεύουσες, έχει στενά, βρώμικα μονοπάτια και επικίνδυνα περάσματα. Υπάρχουν πολλοί Φράγκοι (Ευρωπαίοι) έμποροι. Έχουν χτίσει όλη τους τη ζωή στα σύκα και τις σταφίδες. Έχουν εξαιρετικές αίθουσες συσκέψεων και κρατούν μπάλες εκεί κατά τη διάρκεια του Καρναβαλιού. Η Σμύρνη είναι ένα μοναδικό μέρος για τη χριστιανική κοινότητα. Κάποιοι Βρετανοί έμποροι παντρεύτηκαν Λεβαντίνες, δηλαδή Ελληνίδες από τη Σμύρνη. Πολύ λίγες από αυτές τις γυναίκες μπορούν να διαβάζουν και να γράφουν, και πολύ λίγες από αυτές μπορούν να παίξουν πιάνο και άρπα. Παρόλα αυτά, είναι όλοι αξιολάτρευτοι και τέλειοι σύζυγοι. Όλοι κάνουν τους συζύγους τους ευτυχισμένους. Αυτό σημαίνει ότι μια γυναίκα μπορεί να είναι μια πολύτιμη σύζυγος και σύντροφος χωρίς να διαβάζει μυθιστορήματα ή να γράφει ερωτικά γράμματα.
Η ατυχία της εμπορικής κοινότητας της Σμύρνης είναι ότι όλες οι κουβέντες τους περιστρέφονται γύρω από σύκα ή φρούτα. Τους ρωτάς για τους κήπους της Bornova, σου λένε για την αφθονία των σύκων που υπάρχουν εκεί. Ρωτάς για ενδιαφέροντα πράγματα για την περιοχή και σε πάνε στο σύκο. Θέλεις να τους ρωτήσεις για την πολιτική, σου λένε για τη σπανιότητα των σύκων. Θέλεις να πάρεις επιπλέον πληροφορίες από αυτούς, σου λένε ότι τα σύκα δεν έχουν γεύση. Με λίγα λόγια, όπου και να πας, το κύριο θέμα είναι σύκα, σύκα, σύκα. Είμαι σίγουρος ότι αυτή η λέξη θα γραφτεί στις καρδιές τους όταν πεθάνουν και στον τάφο.

Δεν έχω ξαναδεί κάτι πιο αηδιαστικό από τη διαδικασία του τυλίγματος των σύκων. Σε μια τεράστια αποθήκη, τα σύκα πέφτουν στο έδαφος. Πενήντα-εξήντα βρόμικες γυναίκες, με παιδικά κλάματα, οκλαδόν ομαδικά, στοιβάζουν τα σύκα σε στοίβες, τα διαλέγουν και πατάνε τα φρούτα. Το επεξεργάζονται με το χέρι και με τα χέρια τους πιέζουν τα σύκα. Είδα τα βρώμικα παιδιά σου να αγγίζουν τα σύκα. Απομακρύνθηκα γρήγορα για να μην δω χειρότερα. Ορκίστηκα να μην ξαναφάω σύκα.

«ΓΙΑΤΙ ΔΕΝ ΕΙΣΑΙ ΧΑΡΑ;»

Ο Βρετανός πρόξενος εκτέλεσε το καθήκον του γρήγορα και ακούραστα. Δυστυχώς όμως αρρώστησε από το μίσος του προς τους Έλληνες. Η έκταση του μίσους του απέναντί ​​τους ήταν τόσο έντονο που οι φίλοι του προσπάθησαν να απαλύνουν τον πόνο του με συμπόνια. Το MW ήταν πολύ παλιό και πολύ πλούσιο. Η Ελληνική Επανάσταση είχε τελειώσει. Οι περισσότεροι από τους Έλληνες παρτιζάνους στη Σμύρνη ήταν νεκροί. Κάποιοι από αυτούς επέζησαν χάνοντας τα σπίτια τους, την ακίνητη περιουσία τους και την πατρίδα τους. Εδώ, το μίσος μεταξύ Καθολικών και Ελλήνων έχει ξεπεράσει τη μισαλλοδοξία. Φαίνεται ότι ακόμη και η ειλικρινής θρησκευτική προσέγγιση μπορεί εύκολα να μετατραπεί σε μίσος μεταξύ των κομμάτων. Νομίζω ότι οι άνθρωποι στις γειτονικές χώρες είναι πολύ πιο εχθρικοί μεταξύ τους από εκείνους που είναι μακριά ο ένας από τον άλλον. Πριν από λίγες μέρες μου δόθηκαν μερικές ενδιαφέρουσες πληροφορίες για το ελληνικό μίσος προς τους Καθολικούς. Ένας νεαρός Έλληνας, μοναχογιός ευυπόληπτης οικογένειας, αποφάσισε να γίνει μουσουλμάνος (Μωάμεθ). Λίγες μέρες μετά από αυτό το περιστατικό, αυτό το αγόρι εθεάθη να περπατά μπροστά από την πόρτα του πατέρα του με ένα Κοράνι στον ώμο, ένα μαχαίρι στο χέρι και ένα όπλο στο στήθος. Χάρηκαν βλέποντας έναν Έλληνα να επιδεικνύεται με τόσο αξιολύπητο τρόπο. Όχι μόνο το αγόρι ήταν εξαιρετικά χαρούμενο, αλλά και ο πατέρας του ήταν εξίσου τρομερός. Ο καημένος ο γέρος είχε μπελάδες. Οι φίλοι του τον συμβούλεψαν να είναι υπομονετικός και να εμπιστεύεται χωρίς αποτέλεσμα. Οι γείτονες φοβήθηκαν ότι ο πατέρας σου θα έκανε κάτι τρελό. Έστειλαν τον ιερέα να τον παρηγορήσει. Το τόξο του ιερέα ήταν γενναίο, όπως και οι Σπαρτιάτες. Ο ιερέας έκανε μια παρηγοριά και μια πρόταση στην οποία κανένας Έλληνας δεν μπορούσε να αντισταθεί. Ο ιερέας είπε στον δύστυχο αυτόν πατέρα: «Αγαπητέ μου Χριστιανή, στεναχωριέσαι πολύ, νιώθω ότι η λύπη σου είναι δικαιολογημένη, αλλά θα σε φτιάξει λίγο τη διάθεση. Είπε: «Είσαι λυπημένος που ο γιος σου έγινε Τούρκος, το καταλαβαίνω, αλλά γιατί δεν χαίρεσαι που δεν είναι καθολικός; Ο γέρος κατάλαβε ότι ο ιερέας είχε δίκιο και σκούπισε τα δάκρυά του.
Οι Έλληνες με ρωτούσαν συχνά: «Γιατί πας σε αυτόν τον Καθολικό; Μια καθολική κυρία με προειδοποίησε επειδή έκανα παρέα με σεχταριστές Έλληνες και μου ζήτησε να φύγω από το σπίτι της. Τους ρώτησα: «Γιατί είστε τόσο πρόθυμοι να σκίσετε ο ένας τον λαιμό του άλλου για διαφορές απόψεων που κανείς από τους δύο δεν μπορεί να καταλάβει;». Είπα. «Έχω αμφισβητήσει τις θρησκευτικές σας πεποιθήσεις, επομένως, κανείς από εσάς δεν μπορεί να υποβάλει τις δικές του απόψεις. Ακόμη και όταν συζητάτε το ζήτημα της κατανάλωσης ζυμωτού ή άζυμου ψωμιού στο θυσιαστήριο, βρίζετε ο ένας τις αιρέσεις του άλλου. Είπα, «Τονίζετε τη σεχταριστική διαφορά μεταξύ σας, αλλά ξεχνάτε ότι είστε και οι δύο Χριστιανοί.

ΦΗΜΗ ΚΑΙ ΕΥΓΕΝΕΙΑ

Γνώρισα ελληνικές οικογένειες που από σεβασμό και ευγένεια δεν άφηναν ούτε μια μικρή υπηρεσία που τους προσέφερα να περάσει χωρίς ανταμοιβή. Δεν θέλουν να δείξουν τις γυναίκες τους σε αγνώστους. Είχα κερδίσει την εμπιστοσύνη τους ως θεραπευτής και δεν νομίζω ότι ούτε ο Machaon (χειρουργός και γιατρός στην ελληνική μυθολογία) θα μπορούσε να έχει λάβει περισσότερες υπηρεσίες από εμένα. Μια φορά ήμουν σε ένα πάρτι όπου παίζαμε παλιά παιχνίδια. Οι κινήσεις των χορευτών ήταν οι ίδιες με αυτούς τους αρχαίους χορούς, που αναπαριστώνται σε παλιά αγγεία. 10 με 12 όμορφες γυναίκες χόρεψαν με πολύ αισθησιακό τρόπο και η πολύ όμορφη γυναίκα στο κεφάλι τους τις καθοδηγούσε χρησιμοποιώντας το κεντημένο μαντήλι της. Χόρευαν με διαφορετικές φιγούρες, πλησιάζοντας ο ένας τον άλλον, σχηματίζοντας συχνά ένα ημικύκλιο. Οι χορευτές και οι μουσικοί έσμιξαν μεταξύ τους, οι τραγουδιστές άρχισαν να τραγουδούν με αργό τόνο και οι χορευτές μαζεύτηκαν σε ημικύκλιο, τραγουδώντας με ανατριχιαστικό τόνο. Όλα συνεχίστηκαν έτσι, ήταν σαν να ήθελαν όλοι να κουραστούν.

Μια ανατολίτικη γιορτή

Τα γλυκά και τα επιδόρπια ήταν άφθονα. Τα πιο όμορφα χέρια στον κόσμο ετοίμασαν αυτή τη λιχουδιά. Σερβίρονταν μυρωδάτα πίπες και πολλή ρακή. Μερικοί άντρες έμειναν νηφάλιοι πριν το δείπνο. Στο τέλος της γιορτής έφτασε λαχταριστό ρύζι, χαβιάρι περιχυμένο με λάδι, κρέας αρωματισμένο με γλυκές σάλτσες και γλυκίσματα. Υπήρχε αρκετό φαγητό για να διαταράξει την πέψη οποιουδήποτε λαού εκτός από τους Έλληνες. Ήταν ένα πολύ υπέροχο ανατολίτικο συμπόσιο. Όλοι συναγωνίζονταν να με προσέξουν. Οι κήποι στο Buca, το Bornova και τη Σμύρνη ήταν πιο όμορφοι από κήπους που έχω δει αλλού στην Τουρκία. Οι πορτοκαλιές, οι ροδιές και οι ελιές ήταν άφθονες. Στα νεκροταφεία υπήρχαν πανύψηλα κυπαρίσσια και δεντρολίβανα. Τα κλήματα ήταν πολύ σφιχτά κουλουριασμένα. Υπήρχε ένα caprificus (σύκο bardacik) ιθαγενές σε αυτή τη γη. Η νεραγκούλα ήταν ιδιαίτερα μεγάλη. Οι Τούρκοι ζητούσαν συχνά υάκινθους για αγάπη. Η Menekşe είναι επίσης πολύ σεβαστή από τους Τούρκους. Χρησιμοποιήθηκε για την προετοιμασία ενός σορμπέ που θα σερβιριστεί σε γάμο, επίσκεψη σε διακοπές ή στην τελετή περιτομής ενός νεαρού μουσουλμάνου.

Ο ανατολίτικος κρόκος αναπτύχθηκε

Υπάρχει ανατολίτικος κρόκος, ισχυρότερος από το είδος Crocus ang (σαφράν). Το είδα να μεγαλώνει άγρια ​​στη Μανίσα. Βρίσκεται σε μεγάλες ποσότητες στην Ανατολία. Ωστόσο, ο κρόκος αυτός βρίσκεται στη Σμύρνη σε πιο σύνθετη μορφή, όπως το βάλσαμο Μέκκας ή το βαλσαμέλαιο, που πέρασε από τη Σμύρνη στην Ευρώπη. Το αληθινό βαλσαμέλαιο Μέκκας είναι πολύ δύσκολο να βρεθεί. Υπάρχει μόνο πιθανότητα να το αποκτήσετε από έναν προσκυνητή. Ο διάσημος βοτανολόγος Σέραρντ δημιούργησε μια διάσημη συλλογή στο Seydiköy κοντά στη Σμύρνη, όταν ήταν Βρετανός πρόξενος στη Σμύρνη. Είναι πολύ λυπηρό το γεγονός ότι οι πρόξενοί μας στην Ανατολή δεν εκμεταλλεύονται τις ευκαιρίες που κανένα άλλο άτομο δεν θα είχε να προωθήσει την επιστήμη και να δείξει κάποιο ενδιαφέρον για τη φυσική ιστορία των χωρών στις οποίες ζει.

Η σημαία κατέβηκε από το πόστο

Οι υποπρόξενοί μας ειδικά είναι λεβαντίνοι μισό φράγκο, όλοι ράτσοι. Μέχρι πρόσφατα, η επιβίωσή τους εξαρτιόταν από τη λεηλασία. Ατίμασαν το όνομά μας και ατίμασαν τη σημαία μας. Νομίζω ότι δεν είναι πολύ σαφές στην Αγγλία πώς αντιμετωπίζεται η βρετανική σημαία στο Levant τα τελευταία τέσσερα χρόνια. Η βρετανική σημαία έχει κατέβει στην Κύπρο τους τελευταίους δεκαοκτώ μήνες. Το σπίτι του προξένου στη Ρόδο λεηλατήθηκε. Τον ποδοπάτησαν στη Σιδώνα. Στην Τύρο (Λίβανος), ο Βρετανός εκπρόσωπος φυλακίστηκε. Ο μεταφραστής μαστιγώθηκε. Στην Άκκα, ο μεταφραστής είναι ακόμα στη φυλακή. Ο πρόξενός μας προσβλήθηκε στη Βηρυτό. Οι σχέσεις με τον Αμπντουλάχ Πασά διακόπηκαν. Το ναυτικό μας χρειαζόταν αποζημίωση για όσα έγιναν στη Ρόδο και την Κύπρο και το έλαβε. Αλλά δεν έχει λάβει αποζημίωση για τα γεγονότα στη Συρία. Ενώ όλη η Ευρώπη είναι εξοργισμένη με την εξαγωγή χριστιανών σκλάβων από την Πελοπόννησο, δεν μπορεί κανείς να πιστέψει ότι το εμπόριο συνεχίζεται στην πραγματικότητα με πλοία από τη Μάλτα και το Γιβραλτάρ που φέρουν βρετανική σημαία. Χωρίς την επιμελή δράση του ναύαρχου Χάμιλτον, είμαι πεπεισμένος ότι θα είχαν συμβεί πολλά περισσότερα σε αυτή την επαίσχυντη κυκλοφορία. Λέω αυτές τις καταχρήσεις γιατί δεν έχω αίσθημα εχθρότητας προς τους ξένους εκπροσώπους μας στο Λεβάντε. Αλλά νομίζω ότι αυτές οι θέσεις μπορούν να καλυφθούν από κύριους με χαρακτήρα και Άγγλους.